Powstanie rejestr pieczy zastępczej, który ma ułatwiać i przyspieszać poszukiwanie wolnych miejsc w rodzinach zastępczych dla dzieci pozbawionych właściwej opieki.
Jego uruchomienie to jedna z wielu zmian przewidzianych w projekcie nowelizacji ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 998 ze zm.), który został wczoraj przyjęty przez rząd. Głównym celem przygotowanej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej reformy jest rozwijanie rodzinnych form opieki nad dziećmi, tak aby jak najwięcej z nich mogło spędzać dzieciństwo w środowisku domowym, a nie placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ma w tym pomóc m.in. wspomniany rejestr oraz zaostrzenie przepisów dotyczących zakazu umieszczania małoletnich poniżej 10. roku życia w placówkach.
Sąd będzie mógł skierować małe dziecko do placówki, jedynie gdy jest w niej jego matka lub ojciec. Z kolei do tworzenia nowych rodzin zastępczych mają zachęcać regulacje umożliwiające uzyskanie kwalifikacji i odbycie szkolenia przez kandydatów na opiekunów na terenie dowolnego powiatu, a nie tylko tego, w którym mieszkają, wprowadzenie reguły, że ich wynagrodzenie nie może być niższe od kwoty minimalnej pensji oraz zawieranie z nimi umów na czas nieokreślony (obecnie są terminowe).
Do zwiększania liczby rodzin zastępczych mają też powiaty skłaniać zmiany w zakresie finansowania pobytu dzieci w pieczy. Teraz jest tak, że do ponoszonych przez nich kosztów dopłacają gminy. W pierwszym roku przebywania małoletniego w rodzinie lub domu dziecka zwracają powiatowi 10 proc. miesięcznych wydatków na jego utrzymanie, w drugim – 30 proc., a w trzecim i kolejnym – 50 proc. To jednak ma się zmienić, bo gminy – mimo sprzeciwu ze strony Związku Powiatów Polskich – przestaną współfinansować dzieci umieszczone w placówkach. Będą natomiast więcej płacić w pierwszym i drugim roku pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, bo będzie to odpowiednio 30 proc. i 40 proc. Jednocześnie jeśli w ciągu roku od umieszczenia małoletniego w tej formie pieczy wróci on do domu i zostanie w nim przez minimum trzy lata, to gmina dostanie zwrot od powiatu w wysokości 20 proc. poniesionych wydatków. Nowe przepisy odnoszące się do finansowania zaczną działać w stosunku do dzieci, które będą trafiać do pieczy po 1 stycznia 2021 r. Jednak już w okresie przejściowym, a dokładnie od początku 2020 r., gminy będą płacić w pierwszym roku pobytu dziecka w rodzinie zastępczej 20 proc. kosztów, natomiast w placówce – 5 proc.
Wreszcie istotne zmiany czekają też ośrodki adopcyjne. MRPiPS zyska większy wpływ na ich działalność. Marszałek województwa na wniosek resortu będzie zobowiązany do uruchomienia nowego ośrodka na swoim terenie lub zlikwidowania funkcjonującego. Również gdy samorząd będzie chciał to zrobić, będzie potrzebował zgody ministerstwa. Ponadto ośrodki adopcyjne będą miały elastyczniejszy czas pracy, m.in. będą otwarte przez jedną sobotę w miesiącu.
Etap legislacyjny
Przyjęcie projektu ustawy przez rząd