Z końcem czerwca 2018 r. upłynął termin wypowiedzenia mojej umowy o pracę. W tym czasie znalazłam nową pracę, ale zdecydowanie gorzej płatną. W nowej firmie pracuję od 1 lipca. Ostatnio byłam na dwutygodniowym zwolnieniu lekarskim i dostałam bardzo niski zasiłek. Zawsze myślałam, że zasiłek oblicza się z 12 ostatnich pensji. Kadrowa powiedziała mi jednak, że wszystko jest w porządku, bo do zasiłku pod uwagę brana jest tylko aktualna pensja. Dlaczego tak jest? Co z moimi zapłaconymi wysokimi składkami?
Rzeczywiście, wysokość zasiłku chorobowego jest obliczana w oparciu o przychód uzyskiwany u obecnego płatnika. Wynika to z art. 36 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa), zgodnie z którym podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości, że chodzi o wynagrodzenie, które uzyskano u aktualnego płatnika składek. Wypowiadał się na ten temat Sąd Najwyższy w wyroku z 18 marca 2015 r., sygn. akt I UK 223/14, rozpatrując podobną do opisywanej sytuacji. SN stwierdził, że ustanie dotychczasowego i nawiązanie kolejnego stosunku pracy, nawet bez przerwy w zatrudnieniu, powoduje, że zakończony stosunek pracy staje się okresem poprzedniego ubezpieczenia chorobowego, który dla potrzeb nabycia prawa do zasiłku chorobowego stanowi okres wliczany do okresu wyczekiwania, ale nie stanowi okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 2 w związku z art. 4 ust. 1 i art. 36 ust. 1 i 4 ustawy zasiłkowej).
Ogólna zasada, wynikająca w art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którą podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, ma zastosowanie wtedy, gdy pracownik przepracował cały rok u jednego płatnika. Jeśli pracował w danej firmie krócej, zastosowanie ma art. 36 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym jeżeli choroba powstała przed upływem roku pracy u danego płatnika, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Jak podkreślił SN w cytowanym wyżej wyroku, zasiłek chorobowy jest rekompensatą za utracone dochody w okresie czasowej niezdolności do pracy, a nie za zapłacone składki chorobowe. I w tym właśnie tkwi sedno problemu. Nie wszyscy wiedzą, że ubezpieczenie chorobowe opiera się na innych zasadach niż ubezpieczenie emerytalne. Nie ma w tym przypadku możliwości kumulowania składki i nie ma znaczenia jej wysokość płacona wcześniej. Wysokość składki emerytalnej będzie zawsze miała odzwierciedlenie w wysokości przyznanej w przyszłości emerytury, bo świadczenie to ma zadanie zastąpić przychód w ciągu całego życia.
W opisywanej sytuacji wysokie składki na ubezpieczenie chorobowe odprowadzane przez poprzedniego płatnika nie mają więc wpływu na zasiłek otrzymywany tytułem rekompensaty za utracone (dużo mniejsze) wynagrodzenie uzyskiwane u obecnego płatnika.
Opisana wyżej zasada jest konsekwentnie rozwijana w całej ustawie zasiłkowej. Zgodnie z jej art. 41 ust. 2 w podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu. Podobnie więc jak w przypadku zmiany płatnika nie jest istotne, że od tych składników wynagrodzenia odprowadzono składki na ubezpieczenie chorobowe. Skoro ubezpieczony i tak nie uzyskałby ich, gdyby nie zachorował, to nie ma powodu, aby były rekompensowane.
Podstawa prawna
Art. 36 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).
Art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.).