Brakuje skutecznego środka prawnego służącego zwalczaniu bezczynności organu rentowego w przekazywaniu do sądu odwołania od jego decyzji – uważa rzecznik praw obywatelskich.
Do jego biura coraz częściej trafiają skargi osób dotyczące opieszałości ZUS, KRUS i zakładów resortowych (MON, MSWiA). Z kodeksu postępowania cywilnego wynika, że odwołania od decyzji organu rentowego wnosi się do podmiotu, który ją wydał, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia.
Z kolei zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1076), jeśli odwołanie nie zostało w całości lub w części uwzględnione, ZUS przekazuje je sądowi niezwłocznie – nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia jego wniesienia.
– Po upływie tego terminu organ rentowy pozostaje w zwłoce – podkreśla RPO. W jego ocenie przepisy nie przewidują jednak skutecznych środków prawnych, pozwalających stronie postępowania przeciwdziałać tej opieszałości, bo osoba której sprawy nie przekazano do sądu, nie ma możliwości skutecznego zaskarżenia.
Rzecznik zwraca uwagę, że w takich przypadkach nie może być stosowana ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 75). Powód? Reguluje ona wnoszenie i rozpoznawanie skargi na bezczynność sądu lub prokuratora.
Natomiast we wskazanym przez RPO przypadku, zwłoka wynika z opieszałości organu rentowego.
Z tego powodu Sąd Apelacyjny w Warszawie w kwietniu i maju 2018 r. odrzucił jako niedopuszczalne skargi na przewlekłość postępowania w takiej właśnie sytuacji.
Rzecznik wskazuje, że w takiej sytuacji brak odpowiedniej procedury służącej zwalczaniu przewlekłości narusza art. 45 ust. 1 konstytucji (gwarantujący prawo do rozpatrzenia sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej zwłoki), jak i art. 6 ust. 1 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (gwarantujący rozpoznanie sprawy przez sąd w rozsądnym terminie).
Dlatego zastępca RPO Stanisław Trociuk wystąpił do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry o dostosowanie prawa w tym zakresie do standardu konstytucyjnego i konwencyjnego.
