Odroczenie terminu płatności czy rozłożenie zaległości na raty to skuteczniejsza forma wyegzekwowania zapłaty składek niż egzekucja komornicza – mówi Anna Onuchukwu, naczelnik Wydziału Pomocy w Spłacie Należności, Departament Realizacji Dochodów w ZUS.
ZUS stworzył specjalne centra rozpatrujące wnioski o umorzenie, planuje również stworzenie centr rozpatrujących wnioski o rozłożenie na raty albo odroczenie płatności składek ubezpieczeniowych. Ile wniosków w tych sprawach wpływa do Zakładu?
W ubiegłym roku było prawie 68 tys. wniosków o rozłożenie składek na raty, ponad 11 tys. o umorzenie i 3,5 tys. o odroczenie terminu płatności. Tylko w pierwszym półroczu bieżącego roku przyjęliśmy już odpowiednio w każdej z tych kategorii 37 tys., 5,3 tys. i ok. 2 tys. wniosków.
Jaki procent wniosków załatwianych jest pozytywnie?
W ubiegłym roku pozytywnie rozpatrzyliśmy 76 proc. wniosków o rozłożenie płatności na raty, 53 proc. o odroczenie płatności i 16 proc. wniosków o umorzenie. W pierwszym półroczu tego roku proporcje te kształtowały się bardzo podobnie i wyniosły odpowiednio 81, 51 i 13 proc. Pozostałe wnioski albo spotkały się z odmową, albo – co dotyczy w sumie licznych przypadków – pozostały bez rozpoznania, bo nie spełniły wymagań formalnych.
W jaki sposób przedsiębiorcy najczęściej uzasadniają wnioski?
Najczęściej powołują się na trudności finansowe, które są spowodowane różnymi sytuacjami czy też zdarzeniami np. chorobą, sprawami losowymi, rodzinnymi, ale też niemożnością uzyskania zapłaty od kontrahentów. Przyczyny mogą więc być bardzo różne, ale finalnie sprowadzają się do braku środków na zapłacenie należności.
Jeżeli ktoś raz skorzysta z ulgi, a potem popadnie znów w kłopoty, czy może wnioskować o umorzenie składek po raz kolejny? Jak jest w przypadku odroczenia i rozłożenia na raty?
Skorzystanie z którejś z ulg raz nie oznacza, że nie można wnioskować o umorzenie czy rozłożenie na raty zaległości, gdy trudności finansowe pojawią się po raz kolejny. Nie ma znaczenia liczba składanych wniosków, ale fakt spełnieni przesłanek, które uprawniają do skorzystania z ulgi czy też umorzenia. Mało tego, jeśli przedsiębiorca spotka się z odmową, bo obecnie nie spełnia określonych warunków, może złożyć wniosek o ulgę ponownie, gdy zmieni się jego sytuacja na tyle, że warunki te zostaną przez niego spełnione.
Co możemy doradzić przedsiębiorcom, którzy mają trudności z terminowym opłacaniem składek?
Warto, by nawiązywali z nami kontakt jak najszybciej, gdy tylko pojawią się pierwsze kłopoty. Nie warto czekać i wstrzymywać się, aż dług urośnie, a ZUS podejmie czynności egzekucyjne. Chętnie przychylamy się do wniosków o odroczenie terminu płatności, czy rozłożenie na raty zaległych należności, bo jest to szybsza i skuteczniejsza forma wyegzekwowania zapłaty składek niż egzekucja komornicza. Dla zadłużonego klienta jest to także korzystne rozwiązanie, bo nie ponosi on negatywnych konsekwencji prowadzenia wobec niego egzekucji, np. w postaci kosztów egzekucyjnych, jeżeli w stosunku do niego egzekucja została już wdrożona, to w momencie zawarcia ugody zostanie zawieszona. Warto jednak zaznaczyć, że jeżeli ktoś już zawrze umowę z Zakładem, powinien się z niej wywiązywać i jednocześnie terminowo opłacać bieżące składki. Jeśli tego nie zrobi, umowa o rozłożenie zadłużenia na raty czy też odroczenie terminu płatności może zostać rozwiązana.
Czy wprowadzenie od początku roku indywidualnych kont dla przedsiębiorców, gdzie są przelewane wszystkie składki ubezpieczeniowe, wpłynęło na rozpatrywanie wniosków o ulgi? Czy możliwe jest odroczenie czy umorzenie płatności tylko na jeden rodzaj ubezpieczenia, np. na Fundusz Pracy albo ubezpieczenie emerytalno-rentowe?
Wprowadzenie od początku roku jednego konta, na które dokonywane są wpłaty, nie wpłynęło na rozpatrywanie wniosków o ulgi, zmienił się natomiast sposób dokonywania i rozliczania wpłat.
Nie ma możliwości zastosowania ulgi do części należności za dany miesiąc, a jednocześnie pozostawienie części należności za ten miesiąc nieopłaconej, gdyż jednym z warunków trwania porozumienia między zakładem a płatnikiem jest brak zaległości nieobjętych ulgą oraz opłacanie składek bieżących. Wpłaty wpływające na konto rozdzielane są automatycznie począwszy od należności z najstarszymi terminami płatności. Jeżeli tylko część należności za dany miesiąc rozłożona byłaby na raty, a pozostała część pozostała nieopłacona, to wpłaty dokonywane przez płatnika w pierwszej kolejności i tak pokryją należności nieobjęte ulgą.
Czy ewentualne ulgi dotyczą także ubezpieczenia zdrowotnego, w zbieraniu którego ZUS tylko pośredniczy, a realnie pieniądze wędrują do NFZ? Czy ta część zobowiązań także podlega wspomnianej procedurze?
Tak, możliwość umorzenia, odroczenia czy rozłożenia na raty dotyczy wszystkich funduszy. Jedynie brak jest możliwości umorzenia składek finansowanych przez ubezpieczonych, które co prawda opłacane są przez pracodawcę, ale pochodzą z wynagrodzenia pracownika (tj. części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie chorobowe i zdrowotne).