Wyłanianie najlepszych ośrodków badawczych w Polsce, budowanie lepszych relacji między uczelniami a biznesem oraz rozszerzenie kompetencji rektorów uczelni - zapowiada Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W czwartek minister nauki Barbara Kudrycka przedstawiła pakiet "Partnerstwo dla wiedzy - nowy model zarządzania szkolnictwem wyższym", który - według niej - ma być "trzecim filarem" przyszłej reformy szkolnictwa wyższego.

Według Kudryckiej za najważniejszą zmianę należy uznać stworzenie mechanizmu wyłaniania Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW), czyli "ośrodków, które prowadzą badania naukowe na najwyższym poziomie". Ośrodki te mają być wybierane w drodze konkursu przez komisje z udziałem międzynarodowych ekspertów.

Uczelnia, która otrzyma status KNOW dostanie nie mniej niż 15 mln zł, które "będzie mogła swobodnie wykorzystać m.in. na badania naukowe czy wynagrodzenia członków zespołów badawczych".

"Nie odstępujemy od okrętów flagowych (najlepsze uczelnie - PAP), ale wyraźnie koncentrujemy się na tym, aby najpierw wyłaniane były najlepsze wydziały i kierunki studiów. Dopiero po pewnym czasie można będzie określić, które uczelnie mają najwięcej najlepszych wydziałów" - powiedziała minister.

Kudrycka podkreśliła, że status KNOW będzie także dawał pierwszeństwo przy ubieganiu się uczelni o dofinansowanie (z budżetu państwa i środków UE) na zatrudnienie naukowców z zagranicy, inwestycji w aparaturę badawczą oraz stypendiów.

Według minister, jednym z istotnych zadań reformy szkolnictwa wyższego będzie zwiększenie "integracji uczelni z jej otoczeniem społecznym i gospodarczym". Temu ma służyć m.in. włączenie uczelni w rozwój regionu, zmiana zasad jej finansowania, a także włączenie "praktyków z organizacji gospodarczych, publicznych i społecznych" w proces edukacji studentów.

Jak zapowiedziała Kudrycka, dotychczasowe finansowanie poszczególnych uczelni będzie wsparte tzw. finansowaniem zadaniowym. Według niej, uczelnie będą mogły liczyć na większe pieniądze z budżetu państwa, jeśli w większym stopniu będą integrować się np. z regionalnym rynkiem pracy, środowiskiem gospodarczym.

Ważną zmianą MNiSW w ramach kontaktów między uczelniami a biznesem jest także zobowiązanie uczelni publicznych do tworzenia konwentu, którego celem będzie kreowanie więzi między uczelnią, a regionalnym biznesem. W obecnym kształcie ustawy o szkolnictwie wyższym, uczelnie jedynie mają taką możliwość.

"Konwent ma się składać nie tylko z przedstawicieli uczelni, ale przede wszystkim z przedstawicieli (...) z dużych firm, biznesu, a także samorządu" - powiedziała Kudrycka.

Kolejną propozycją, dotyczącą reformy szkolnictwa wyższego, będą także "zmiany w ustroju uczelni publicznej", m.in. dopuszczenie trybu konkursowego w powoływaniu rektora. Jak powiedziała Kudrycka, kandydat na rektora, który będzie wyłaniany w drodze konkursu, musi mieć co najmniej stopień doktora, a także przygotowanie i doświadczenie menedżerskie.

W ramach zwiększenia kompetencji rektora MNiSW proponuje, aby mógł on samodzielnie decydować "o nabyciu, zbyciu lub obciążeniu mienia do 250 tys. euro". W dotychczasowym zapisie ustawy maksymalna wartość majątku, o którym może decydować rektor - bez zgody Ministra Skarbu Państwa - wynosi 50 tys. euro.

Według Kudryckiej, reforma ma także zobowiązać uczelnie do wdrożenia wewnątrzuczelnianego systemu zapewniającego jakość kształcenia. "Zależy nam na tym, aby uczelnie (...) w większym stopniu były nastawione na ewaluację umiejętności i wiedzy studentów oraz ewaluację kadry" - mówiła.

Jak dodała, sporo zmian będzie dotyczyć także Państwowej Komisji Akredytacyjnej, m.in. ma nastąpić zmiana jej nazwy "na Polską Komisję Akredytacyjną", co - według MNiSW - podkreśli jej publiczny i narodowy charakter.

Pakiet "Partnerstwo dla wiedzy - nowy model zarządzania szkolnictwem wyższym", zostanie teraz skierowany do konsultacji społecznych. W styczniu i lutym MNiSW przedstawiło dwa pakiety dotyczące: poprawy sytuacji studenta ("Partnerstwo dla wiedzy - reforma studiów i praw studenckich") i zmian w ścieżce kariery akademickiej ("Partnerstwo dla wiedzy - nowy model kariery akademickiej").