O tym, ile przedsiębiorcy dostaną w razie choroby, zależy od wysokości zadeklarowanej przez nich podstawy, od której opłacają składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a tym samym na ubezpieczenie chorobowe. Obniżona składka rentowa korzystnie, ale nieznacznie, wpłynie na wysokość zasiłków chorobowych dla przedsiębiorców.

Chorujący przedsiębiorca dostanie zasiłek obliczony od podstaw za poszczególne miesiące, pomniejszonych o stawkę procentową składek ZUS finansowanych przez pracowników. Tak obliczoną kwotę ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nazywa przychodem. Do obliczenia zasiłku bierze się pod uwagę przychód za pełnych 12 miesięcy przypadających przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy.
I tak, do obliczenia zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy będzie nim kwota podstawy składek pomniejszona o:
  •  18,71 proc. - w rozliczeniach z ZUS do czerwca 2007 r. włącznie,
  •  15,71 - w rozliczeniach z ZUS od lipca do grudnia 2007 r. włącznie,
  •  13,71 proc. - od stycznia 2008 r.
Takie zróżnicowanie odliczeń na potrzeby obliczenia zasiłku to skutek dwuetapowej obniżki składki rentowej. Zasady obliczania wysokości zasiłku chorobowego stosuje się również do zasiłku macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego.
Zachoruje później, dostanie wyższy zasiłek
Jeśli przedsiębiorca stanie się niezdolny do pracy w lipcu, jeszcze nic się nie zmieni w obliczaniu dla niego wysokości zasiłku chorobowego. Miesięczny przychód będzie ustalony przez odliczenie 18,71 proc. od zadeklarowanych kwot podstaw wymiaru składek w poszczególnych miesiącach od lipca 2006 r. do czerwca 2007 r. (jeśli przedsiębiorca deklarował najniższą go obowiązującą, to zmieniała się ona co trzy miesiące).
Ale jeśli zachoruje w sierpniu 2007 r., wówczas do obliczenia zasiłku chorobowego trzeba przyjąć przychód od sierpnia 2006 r. do lipca 2007 r. Od podstaw wymiaru składek od sierpnia 2006 r. do czerwca 2007 r. należy odliczyć 18,71 proc. (11 miesięcy), natomiast od obowiązującej w lipcu 2007 r. - 15,71 proc.
Od nowego roku obliczanie zasiłku dla przedsiębiorcy jeszcze bardziej się skomplikuje. Dla niektórych bowiem trzeba będzie odliczyć od podstaw wymiaru trzy różne kwoty tytułem składek ZUS. Od 1 stycznia 2008 r. wejdzie w życie kolejny etap obniżenia składki rentowej. Aby obliczyć wysokość zasiłku, od podstaw obowiązujących po 1 stycznia 2008 r. trzeba będzie odjąć 13,71 proc. Zatem przedsiębiorca, który zachoruje np. w lutym 2008 r., będzie miał obliczony zasiłek na podstawie zadeklarowanej przez siebie podstawy wymiaru składek od lutego 2007 r. do stycznia 2008 r. Obliczając zasiłek na podstawie przychodu z 12 miesięcy, trzeba zastosować aż trzy kwoty odliczeń od kwot podstaw wymiaru: 18,71 proc., 15,71 proc. i 13,71 proc.
A zatem przedsiębiorcy odczują wyższą wysokość zasiłku dopiero wtedy, gdy z podstawy branej do obliczenia zasiłku trzeba będzie odliczyć 13,71 proc.
Zasiłek po wypadku
W taki sam sposób będzie obliczana wysokość zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego dla przedsiębiorców, którzy ulegli wypadkowi przy pracy.
Tak samo do obliczenia zasiłku trzeba przyjąć zadeklarowane w poszczególnych miesiącach kwoty podstawy wymiaru składki wypadkowej (która jest taka sama jak do składek emerytalnej i rentowych) i odliczyć od nich odpowiednio: 18,71 proc. do przychodów do czerwca 2007 r. włącznie; 15,71 proc. - od lipca do grudnia 2008 r.; 13,71 proc. - od stycznia 2008 r.
Wysokość tych odliczeń jest taka sama dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od tego, czy przystąpili do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, czy też nie.
Inaczej dla pozostałych
Nieco inaczej będą miały obliczany zasiłek chorobowy te osoby, które nie są przedsiębiorcami, a przystąpiły do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Chodzi o chałupników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, pracujących na umowę agencyjną lub zlecenia albo inną, do której stosuje się przepisy o zleceniu (pod warunkiem że ich wynagrodzenie określono kwotowo, w stawce godzinowej albo prowizyjnie) oraz o więźniów skierowanych do pracy. Oni mają opłacane składki od wynagrodzenia (czyli od przychodu w rozumieniu przepisów podatkowych), jakie osiągają.
O tym, jaką kwotę składek trzeba odliczyć od przychodu przy obliczania zasiłku chorobowego, zdecyduje moment wypłaty wynagrodzenia (przychodu), niezależnie od tego, za jaki czas on przysługuje. A zatem jeśli wynagrodzenie wypłacono w czerwcu, to trzeba odliczyć 18,71 proc., a jeśli już w lipcu - 15,71 proc.
W razie wypadku - wyższy zasiłek
W inny sposób będą miały obliczony zasiłek wypadkowy te osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego będzie im obliczony od przychodu za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania. Niższa jest jednak wysokość odliczeń od przychodu, nie uwzględnia bowiem składki chorobowej (2,45 proc.), której nie płacą.
A zatem od przychodów wypłaconych do końca czerwca 2007 r. trzeba odliczyć 16,26 proc. (są to składki: połowa emerytalnej - 9,76 proc. i rentowej - 6 proc., finansowane przez ubezpieczonego). Natomiast od otrzymanych od lipca do końca grudnia 2007 r. - 13,26 proc. (odpowiednio: 9,76 proc. plus 3 proc.). Natomiast od wypłaconych po 1 stycznia 2008 r. - 11,26 proc. (9,76 proc. plus 1,5 proc.). W tym wypadku również nie ma znaczenia, za jaki okres przysługuje wynagrodzenie. Liczy się bowiem data jego uzyskania przez ubezpieczonego.
Jeśli niezdolność do pracy po wypadku przy pracy powstanie w pierwszym miesiącu ubezpieczenia wypadkowego, wówczas zasiłek chorobowy będzie obliczony od kwot stypendiów pomniejszonych o:
  •  13,26 proc. - przy zachorowaniach od 1 lipca 2007 r. do 31grudnia 2007 r.,
  •  11,26 proc. - przy zachorowaniach po 31 grudnia 2007 r.
PRZYKŁAD
CHOROWANIE W 2008 ROKU
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową firmę, opłaca składki od najniższej podstawy wymiaru, czyli od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (nie ma prawa do opłacania preferencyjnych składek przy rozpoczęciu działalności gospodarczej). Załóżmy, że zachoruje w marcu 2008 r. Zasiłek będzie obliczony od przychodu od marca 2007 r. do lutego 2008 r. Przy obliczeniu zasiłku chorobowego należy odjąć od kwot podstaw wymiaru za miesiące: marzec, kwiecień, maj, czerwiec - 18,71 proc.; od podstaw wymiaru składek za lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 2007 r. - 15,71 proc., natomiast za styczeń i luty - 13,71 proc.
O ile obniży się składka rentowa
Przypomnijmy, poczynając od lipca składka rentowa obniży się o 3 punkty procentowe. Zamiast dotychczasowych 13 proc. dla przedsiębiorcy wyniesie 10 proc. Od stycznia 2008 r. wejdzie kolejny etap obniżenia składki. Jej wysokość spadnie o kolejne 4 proc., przedsiębiorca zapłaci więc na ubezpieczenie rentowe do 6 proc.
Natomiast do końca roku pracodawcy będą finansowali za zatrudnionego pracownika 6,5 proc. składki, a on sam - 3,5 proc. Od 1 stycznia 2008 r. pracodawca sfinansuje 4,5 proc. składki, a pracownik z własnych środków - 1,5 proc.
AGNIESZKA ROSA
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 2 i nast. ustawy z 15 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 115, poz. 792).