Od maja tego roku te dokumenty są niezbędne do uzyskania od ZUS zaświadczenia A1. Urzędy skarbowe będą je nadal wydawały na zasadach ogólnych – wyjaśnił DGP resort finansów.
W Tygodniku Gazeta Prawna z 8–10 maja 2018 r. informowaliśmy o zmianie zasad wydawania zaświadczeń A1 dla cudzoziemców spoza UE zatrudnionych w Polsce („O składki branża transportowa zapyta fiskusa. ZUS scedował swoje obowiązki”, DGP nr 110). Przypomnijmy, że dokument ten potwierdza, iż pracownik podlega polskim ubezpieczeniom społecznym i tu są za niego odprowadzane składki. Zgodnie z europejskimi przepisami koordynującymi zabezpieczenie społeczne pozwala to nie płacić za niego składek w innych krajach, w których wykonuje pracę. Druki A1 są szczególnie ważne dla branży transportowej, ponieważ kierowcy wykonują obowiązki na terenie wielu krajów.
Przedsiębiorcy narzekali na problemy z uzyskiwaniem tego zaświadczenia. Przedmiotem sporu było najczęściej spełnienie przez cudzoziemca warunku wymaganego przez przepisy unijne, czyli posiadania legalnego miejsca zamieszkania w Polsce. Zgodnie z nowymi zasadami warunek ten w ramach postępowania wyjaśniającego nie będzie już samodzielnie badany przez ZUS, który na potwierdzenie jego spełnienia żąda certyfikatu rezydencji podatkowej. Aby zaś uzyskać certyfikat, trzeba wykazać miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się tego, kto:
  • ma na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) albo
  • przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jak pisaliśmy, eksperci zwracali uwagę, że taka procedura spowoduje, że miejsce zamieszkania określone w przepisach ubezpieczeniowych będzie określane za pomocą przepisów podatkowych. Zapytaliśmy więc Ministerstwo Finansów, czy przygotowało odrębne wytyczne wydawania certyfikatów rezydencji w tego typu sprawach, czy też będą one wydawane na zasadach ogólnych. Ministerstwo zapewniło, że nie planuje zmiany zasad wydawania certyfikatów rezydencji. Oznacza to, że certyfikat będzie wydawany na jednolitych zasadach niezależnie od tego, czy jest potrzebny do celów podatkowych, czy do złożenia do ZUS.
Przepisy o miejscu zamieszkania
Zabezpieczenie społeczne   Podatki  
Art. 11 rozporządzenia 987/2009   W przypadku gdy pomiędzy instytucjami dwóch lub więcej państw członkowskich istnieje rozbieżność opinii w odniesieniu do ustalenia miejsca zamieszkania osoby, do której stosuje się rozporządzenie podstawowe, instytucje te ustalają na podstawie wspólnego porozumienia ośrodek interesów życiowych zainteresowanego w oparciu o ogólną ocenę wszystkich dostępnych informacji dotyczących istotnych okoliczności (…)   Art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych   Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:   1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych)   lub   2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.  
Podstawa prawna
Art. 3 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010 r. rozszerzające rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz.Urz. UE z 2010 r. L 344, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE z 2004 r. L 166, s. 1 ze zm.).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE z 2009 r. L 284, s. 1 ze zm.).