Pracownik osiągnął wiek uprawniający go do emerytury. Czy powołując się na ten fakt, można wypowiedzieć mu umowę o pracę?
Problematyka osiągnięcia wieku emerytalnego przez pracownika i traktowanie tej okoliczności jako uzasadniającej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę stanowiła już niejednokrotnie przedmiot działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego. Jeszcze do niedawna dominujący pogląd SN w tej materii sprowadzał się do uznania, iż osiągnięcie wieku emerytalnego jest uzasadnioną, samodzielną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę i nie stanowi przejawu dyskryminacji pracownika, który nabył prawo do emerytury. Nie tyle bowiem osiągnięcie wieku emerytalnego jest przyczyną rozwiązania stosunku pracy, ile fakt, że po osiągnięciu tego wieku pracownik pozyskuje inne, poza zatrudnieniem, źródło stałego dochodu (zob. wyrok SN z 29 września 2005 r. II PK 19/05, OSNP 2006, z 15-16, poz. 236).
Wydane na przestrzeni ostatniego roku orzeczenia niewątpliwie świadczą jednak o kształtowaniu się nowej linii orzeczniczej w omawianej materii. Zgodnie z najnowszymi poglądami SN, osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie uzasadnia wypowiedzenia stosunku pracy, albowiem zdarzenia te nie wiążą się z pracą, a w szczególności nie wskazują na nieprzydatność pracownika lub istnienie, związanego z racjonalizacją zatrudnienia, interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy. Zdaniem SN uzasadnienie wypowiedzenia pracownikom posiadającym prawo do emerytury powinno odwoływać się do obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy, jak np. niewłaściwe wykonywanie obowiązków, długotrwałe nieobecności w pracy, redukcja zatrudnienia czy ograniczenie działalności zakładu (zob. wyrok SN z 19 marca 2008 r., I PK 219/07, M. P. Pr. 2008/9/480).
W tym samym wyroku SN ocenił jako przejaw dyskryminacji ze względu na płeć dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę uzasadnionego wyłącznie nabyciem przez kobietę prawa do emerytury kolejowej (podobnie w uchwale składu 7 sędziów z 19 listopada 2008 r., I PZP 4/08). Również w najnowszym orzeczeniu, wydanym w odpowiedzi na pytanie prawne RPO, SN stwierdził, iż osiągnięcie wieku emerytalnego przez pracownika nie może stanowić wyłącznej przyczyny rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy. W ocenie SN, zwalnianie pracownika - zarówno kobiety, jak i mężczyzny - tylko dlatego, że osiągnął określony wiek, stanowi pośrednią dyskryminację (zob. uchwała SN z 21 stycznia 2009 r., II PZP 13/08).