Urodzeni po 1948 roku i pracujący przed wejściem w życie reformy emerytalnej muszą zgromadzić dokumentację płacową do ustalenia kapitału początkowego. Od jego wysokości zależy kwota emerytury.
Reforma emerytalna zakłada, że emerytura może przysługiwać z ZUS, z otwartego funduszu emerytalnego (osobom, które przystąpiły do jednego z funduszy funkcjonujących na rynku ubezpieczeniowym) i ewentualnie z pracowniczych programów emerytalnych (PPE) czy indywidualnych kont emerytalnych (IKE). Jednocześnie przyjęto, że świadczenia osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które pracowały przed wejściem w życie reformy emerytalnej, dodatkowo będą zwiększone o kapitał początkowy. Nie ma przy tym znaczenia, czy osoba ta obecnie pracuje na podstawie umowy o pracę, czy też prowadzi własną firmę. Ważne jest tylko to, żeby przed 1 stycznia 1999 r. pracodawca opłacał za nią składki lub też osoba uprawniona do tego sama odprowadzała składki do ZUS z racji prowadzenia działalności gospodarczej.

Indywidualne konto płatnika

Wysokość kapitału początkowego zależna jest od długości przebytych okresów składkowych i nieskładkowych, zarobków osiąganych w okresie aktywności zawodowej, które stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przed 1999 rokiem. Warto wiedzieć, że do końca 1998 roku ZUS nie miał obowiązku prowadzenia indywidualnych kont ubezpieczonych. Pracodawcy przekazywali do ZUS zbiorcze wykazy określające łączną wysokość zapłaconych składek za wszystkich pracowników. Natomiast nie było wiadomo imiennie, za kogo ile wynosiła dana składka. To jest właśnie główny powód, dlaczego pracownikom zatrudnianym w tym okresie ZUS ma obowiązek obecnie otworzenia teoretycznej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne poprzez obliczenie kapitału początkowego.

Dwa lata na poszukiwania

Najtrudniejszą sprawą jest udowodnienie przez samego zainteresowanego wysokości zarobków. ZUS musi bowiem posiadać wiarygodny dokument potwierdzający wysokość osiąganych zarobków oraz świadectwo pracy potwierdzające fakt zatrudnienia u danego pracodawcy. A z tym niestety jest problem. Według informacji przekazanych przez archiwistów oraz pracowników z różnych oddziałów ZUS zgromadzenie dokumentów potwierdzających wysokość zarobków może nawet zająć dwa lata. Osoba, która planuje za dwa czy trzy lata ubiegać się o emeryturę, już teraz powinna zacząć gromadzić zarówno druki Rp-7, jak i poświadczone przez archiwum karty płac. Powodem tak poważnych problemów ze zgromadzeniem dokumentacji płacowej jest to, że w ciągu ostatnich lat kilkukrotnie zmieniały się przepisy dotyczące przechowywania dokumentacji płacowej (wykaz przepisów przygotowany dla GP przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich na stronie www.gazetaprawna.pl). Krótki okres przechowania dokumentacji wynoszący zaledwie 12 lat spowodował, że wiele firm zgodnie z prawem zniszczyło dokumentację płacową z lat 80.
Dodatkowo, z powodu kryzysu gospodarczego na początku lat 90., wiele likwidowanych czy upadających firm wyrzuciło kartoteki płacowe pracowników. Niektóre nie posiadały środków na przekazanie komercyjnym archiwom posiadanej dokumentacji płacowej i osobowej. Czasami dokumentację przejmowały osoby, które nie mają prawa wystawiania zaświadczeń o wysokości zarobków.
Obliczenie kapitału początkowego jest możliwe dopiero po złożeniu wniosku o jego ustalenie wraz z dokumentami. Nie trzeba przy tym czekać do chwili przejścia na emeryturę.
Ważne!
Osoby, które indywidualnie opłacały składkę na ubezpieczenie społeczne oraz osoby, które współpracowały przy prowadzeniu działalności, podają w druku ZUS Rp-6 okres prowadzenia działalności lub współpracy przy prowadzeniu działalności, rodzaj prowadzonej działalności oraz adres prowadzenia działalności, numer NKP (Numer Konta Płatnika) i adres ZUS, do którego opłacane były składki przed 1999 roku. Na podstawie tych informacji ZUS sam ustali okres ubezpieczenia społecznego i podstawę wymiaru składek na to ubezpieczenie
DOKUMENTY NIEZBĘDNE DO OBLICZENIA KAPITAŁU
• wniosek o ustalenie kapitału początkowego (druk ZUS Kp-1),
• kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6),
• świadectwa pracy lub zaświadczenia pracodawców potwierdzające okresy zatrudnienia albo inne dowody dla potwierdzenia okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1999 rokiem,
• zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7), które wystawia pracodawca lub następca pracodawcy potwierdzające okresy zatrudnienia oraz osiągane dochody sprzed 1999 roku
• legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.