Moja firma przeszła kontrolę ZUS. Chcę wnieść sprzeciw co do samego jej przebiegu, zawiadomienia itp. Uważam, że doszło do naruszeń przepisów. Problem w tym, że właśnie upłynął termin do jego wniesienia. Czy mogę złożyć wniosek o przywrócenie terminu na wniesienie tego sprzeciwu? Czy ZUS może go przywrócić?
Zasady wnoszenia sprzeciwu od czynności kontrolnych różnych organów, w tym ZUS, znajdują się we wprowadzonej w ramach Konstytucji biznesu ustawie - Prawo przedsiębiorców. Choć weszła ona w życie całkiem niedawno, bo 30 kwietnia, to jednak przepisy dotyczące m.in. wnoszenia sprzeciwu do czynności kontrolnych są niemal identyczne z tymi obowiązującymi poprzednio. Były one zawarte w uchylonej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
Procedura składania i rozpatrywania sprzeciwu została określona w art. 59 prawa przedsiębiorców. Wynika z niego m.in., że sprzeciw należy złożyć na piśmie wraz z uzasadnieniem i zawiadomić na piśmie inspektora kontroli ZUS. Kontrolowany ma to trzy dni robocze od dnia, w który rozpoczęła się kontrola lub wystąpiła przesłanka do wniesienia sprzeciwu. Wówczas inspektor ZUS wstrzymuje kontrolę. Sprzeciw jest rozpatrywany w ciągu trzech dni roboczych od dnia, w którym wpłynął do ZUS. W jego wyniku ZUS wydaje jedno z dwóch postanowień: albo o odstąpieniu od czynności kontrolnych, albo o ich kontynuowaniu. Przedsiębiorca ma prawo do złożenia zażalenia na otrzymane postanowienie. Musi je wnieść także w ciągu trzech dni od dnia, w którym otrzymał postanowienie. ZUS rozstrzygnie je w ciągu siedmiu dni od dnia, w którym je otrzyma. Jeśli nie rozpatrzy sprzeciwu albo zażalenia w terminie, będzie to równoznaczne z uznaniem słuszności sprzeciwu lub zażalenia.
W opisywanej sytuacji przedsiębiorca chce wnieść sprzeciw, jednak po wymaganym terminie, łącznie z wnioskiem o przywrócenie tegoż terminu. Powstaje jednak pytanie, czy jest to w ogóle możliwe, bo nic takiego nie wynika z nowych przepisów. Wydaje się jednak, że w tym przypadku będzie miał zastosowanie ust. 16 prawa przedsiębiorców, gdzie wskazano, że do postępowań, o których mowa w ust. 6, 7 i 9 (dotyczących sprzeciwu do kontroli), w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Warto w tym miejscu przytoczyć stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w wyroku z 6 czerwca 2012 r., sygn. akt I GSK 698/11, które choć wydane na kanwie nieobowiązującego stanu prawnego, nadal zachowuje aktualność. NSA stwierdził, że należy zgodzić się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji, iż termin na wniesienie sprzeciwu ma charakter procesowy, ponieważ określa granice czasowe dla dokonania konkretnej czynności procesowej. Sprzeciw jest czynnością procesową i nie powoduje wygaśnięcia praw i obowiązków podatnika o charakterze materialnoprawnym. W dalszej części uzasadnienia NSA podkreślił natomiast, że ponieważ termin na wniesienie sprzeciwu ma charakter procesowy, to podlega on ocenie w zakresie możliwości przywrócenia stosownie do art. 58 par. 1 k.p.a, zgodnie z którym w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego (przedsiębiorcy), jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Ostatecznie NSA przyjął, że brak możliwości przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu oznaczałby wyłączenie stosowania przepisów k.p.a.
Z zestawienia tych przepisów wynika, że ZUS ma możliwość przywrócenia terminu na wniesienie sprzeciwu na wniosek kontrolowanego, ponieważ ten termin ma charakter procesowy, a nie materialny.
Podstawa prawna
Art. 59 ustawy z 8 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646).
Art. 58 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.).
