W przypadku poronienia lub martwego urodzenia, przepisy prawa gwarantują rodzicom różne możliwości. Decyzja o tym, z których chcą skorzystać, należy wyłącznie do nich. Personel szpitala nie może zmusić rodziców do podjęcia jakichkolwiek działań, jak również nie może stanąć na drodze do realizacji tych praw.

Ustalenie płci dziecka po poronieniu

Problematyka ta dotyczy poronień (nie martwych urodzeń).

Dla rozróżnienia poronienia i martwego urodzenia, ważnym jest wiek ciąży, w którym doszło do utraty dziecka:
- poronienie następuje przed 22 tygodniem ciąży;
- urodzenie martwe następuje po 22 tygodniu ciąży.

W sytuacji poronienia, jak i martwego urodzenia, szpital ma obowiązek wystawienia „karty martwego urodzenia”. Do tego jednak niezbędnym jest możliwość ustalenia płci dziecka utraconego. O ile w przypadku utraty ciąży po 22 tc, nie stanowi to problemu, o tyle zwłaszcza w ciążach ronionych na wczesnym etapie (przed 16tc) staje się to problematycznym. Niestety tutaj najczęściej lekarz na podstawie badań organoleptycznych zwykle nie jest w stanie określić płci. Szpital w tym wypadku może wydać jedynie „kartę zgonu” bez ustalonej płci.

By uzyskać „kartę martwego urodzenia” można jednak wykonać badania DNA, które określą płeć dziecka. Koszty tych badań nie są obecnie refundowane przez NFZ, co oznacza konieczność ich pokrycia przez rodziców. Aby je przeprowadzić, należy zwrócić się do szpitala o wydanie tzw. „bloczków para finowych”, czyli tkanek, na podstawie których możliwym będzie wykonanie badań. Do badań można również przekazać materiał poronny, zabezpieczony w soli fizjologicznej (dotyczy to zwłaszcza poronienia w domu).

Po określeniu płci dziecka, szpital wystawi „kartę martwego urodzenia”.

Prawo do rejestracji w USC

Powyżej opisana „karta martwego urodzenia” jest niezbędna dla uzyskania aktu urodzenia.

Termin zgłoszenia w USC to w sytuacji zgłaszania przez rodziców: 3 dni od wydania „karty martwego urodzenia”. Jeżeli wystąpiła konieczność wykonania badań genetycznych, „karta” zostanie wydana dopiero po ustaleniu płci i od tego momentu biegnie trzydniowy termin. Zgłoszenia może dokonać również szpital, wówczas ma on na to jeden dzień od wydania „karty martwego urodzenia”. Urząd Stanu Cywilnego wystawia akt urodzenia z adnotacją o śmierci dziecka.

Prawo do pochówku dziecka

Na podstawie „karty martwego urodzenia” rodzice mogą zorganizować pochówek dziecka. To uprawnienie przysługuje również, gdy brak możliwości ustalenia płci, gdy nie skorzystają oni z możliwości wykonania badań DNA i dalszej rejestracji w USC. W takim przypadku pochówek jest możliwy na podstawie „karty zgonu”.

Z dokumentem należy udać się do zarządcy wybranego cmentarza lub domu pogrzebowego, który zwykle bierze na siebie większość formalności.

Prawo do zasiłku pogrzebowego

Uprawnienie to przysługuje rodzicom bez względu na termin zakończenia ciąży. Dokumentem niezbędnym do uzyskania go jest akt urodzenia z adnotacją o śmierci dziecka.

Do właściwego ZUS należy złożyć:
- wniosek Z-12;
- akt urodzenia ze stosowną adnotacją;
- faktury/rachunki, potwierdzające poniesione koszty.
Termin na złożenie powyższych dokumentów wynosi 12 miesięcy. Wszystkie formalności może również zorganizować dom pogrzebowy.



Kwota zasiłku wynosi 4000 zł. W przypadku poronienia ciąży mnogiej, zasiłek pogrzebowy przysługuje na każde utracone dziecko, w wysokości 4000 zł na każde dziecko.

Prawo do urlopu macierzyńskiego

Zgodnie z kodeksem pracy, po poronieniu matce przysługuje 8-tygodniowy urlop macierzyński (56 dni). Jeżeli zdecyduje się ona na skorzystanie z tego uprawnienia, nie może przerwać go wcześniej niż po upływie 7 dni.

By wnioskować o urlop, należy przedstawić pracodawcy skrócony akt urodzenia. Wysokość zasiłku w tym przypadku będzie wynosiła 100 proc. podstawy wymiaru.

Poronienie poza szpitalem

Powyższe uprawnienia dotyczą zarówno sytuacji, gdy do poronienia doszło w szpitalu, jak również w przypadkach poronień poza nim. W takiej sytuacji, odpowiedzialnym za wystawienie odpowiednich dokumentów jest szpital, do którego kobieta zgłosiła się po poronieniu.

Podstawa prawna
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 887).

Ustawa z 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz.
94 ze zmianami).

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania z 9 listopada 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz.
2069).

Prawo o aktach stanu cywilnego z 28 listopada 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1741) tj. z dnia 21 listopada 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2064).

Autorka: Marzena Pilarz-Herzyk, prawniczka i założycielka bloga www.mamaprawniczka.pl