Wciąż nie jest do końca jasne, jak obliczyć wynagrodzenie urlopowe dla nauczycieli funkcyjnych, jeśli mieli wolne między 1 stycznia a 22 marca tego roku. Wszystkiemu winna spóźniona nowelizacja przepisów wykonawczych. Wykładnia celowościowa przemawia jednak za tym, aby płacę za jeden dzień wypoczynku ze składników zmiennych ustalić z użyciem dzielnika 21 dla osób funkcyjnych zatrudnionych zarówno w placówkach feryjnych, jak i nieferyjnych. Wskaźnik ten to nic innego jak liczba, przez którą dzieli się podstawę urlopową, uzależnioną od wynagrodzenia i dodatków otrzymywanych przez nauczyciela, aby obliczyć wynagrodzenie urlopowe za jeden dzień. Przed 2018 r. był on uzależniony od rodzaju placówki i tylko w tych, które nie przerywały zajęć na czas ferii szkolnych, wynosił 21, w pozostałych zaś - 30. Od 1 stycznia podział ten nie ma już znaczenia.

Nie ma żadnego znaczenia, czy dyrektor lub wicedyrektor kieruje placówką feryjną czy nieferyjną. W obu przypadkach płacę za jeden dzień wypoczynku ze składników zmiennych ustala się z użyciem wskaźnika 21. Tak jest od początku tego roku, mimo że przepisy wykonawcze obowiązują dopiero od 22 marca br.
Przypomnijmy: 1 stycznia 2018 r. zmieniły się zasady obliczania wynagrodzenia urlopowego dla osób funkcyjnych w szkole, bo modyfikacji uległy ich uprawnienia urlopowe. Dotyczy to jedynie tych, którzy są zatrudnieni w placówkach feryjnych. Oni przed 1 stycznia br. mieli prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze i w terminie ferii zimowych i letnich w szkole. Po tej dacie przysługuje im 35 dni urlopowych do wykorzystania w zaplanowanym, lecz niekoniecznie pokrywającym się z feriami, czasie. Do 22 marca 2018 r. nie było jednak przepisów wykonawczych, które rozstrzygałyby, jak liczyć płacę urlopową za jeden dzień dla tych osób. Rozwiązanie przyniosła nowela rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli, która tego właśnie dnia weszła w życie. Kłopot polegał na tym, że rozporządzenie w poprzedniej wersji w ogóle nie zajmowało się osobami funkcyjnymi. Nie było takiej potrzeby. W tym zakresie do końca 2017 r. istotne było tylko kryterium typu placówki, w której dana osoba pracowała. W przypadku feryjnych stosowało się dzielnik 30, a nieferyjnych – 21. Zasady te zostały zaktualizowane 1 stycznia br. W efekcie grupę, do której używa się dzielnika 21, rozszerzono o nauczycieli na kierowniczych stanowiskach – we wszystkich placówkach.
Nowelizacja rozporządzenia rozwiązała problem, ale od 22 marca br. w jego zapisach próżno szukać wskazań co do postępowania przy liczeniu wynagrodzenia urlopowego w okresie 1 stycznia – 21 marca 2018 r. Mimo to wykładnia celowościowa pozwala przyjąć, że dyrektor, wicedyrektor czy inny nauczyciel funkcyjny powinien otrzymać płacę za urlop wykorzystany w tym czasie (np. podczas ferii zimowych), obliczoną z zastosowaniem dzielnika 21.
JAK USTALAĆ PŁACĘ ZA URLOP WYPOCZYNKOWY
Dyrektor szkoły, jego zastępca i nauczyciel na stanowisku kierowniczym mają prawo do wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, jakie by otrzymali, gdyby w tym okresie pracowali. Ustalając wysokość tej pensji, uwzględnia się wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe, obliczone na podstawie przeciętnego wynagrodzenia ze wszystkich miesięcy danego roku szkolnego, poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego – z tego okresu. Jeśli wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe zmieniło się w okresie, z którego oblicza się wynagrodzenie urlopowe lub w miesiącu wykorzystywania urlopu, konieczne będą przeliczenia. Procedura postępowania wygląda następująco:
KROK 1. Podstawa ze składników stałych
Składniki stałe to te, które są określone w stałej kwotowej stawce miesięcznej lub procentowo od tej stawki. Taki status ma wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki: za wysługę lat, funkcyjny, motywacyjny, za warunki pracy i jednorazowy dodatek uzupełniający. Dodatek za uciążliwość pracy, wypłacany w związku z przeniesieniem pomiędzy placówkami, przestał być wypłacany od 1 stycznia 2018 r. ze względu na uchylenie art. 19 Karty nauczyciela. Wciąż jednak jest brany pod uwagę w podstawie urlopowej tych nauczycieli mianowanych, którzy zostali przeniesieni w trybie wymienionego przepisu przed 1 stycznia br., przez czas trwania tego przeniesienia (par. 2 noweli rozporządzenia).
Zasadniczo składników stałych nie przelicza się za czas urlopu osoby funkcyjnej. Po prostu wypłaca się je w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu, bez względu na długość wypoczynku. W jednym przypadku wykonanie działań matematycznych jest jednak niezbędne. Mianowicie, gdy okres realizacji zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego jest krótszy niż okres roku szkolnego. Wtedy dodatek ustala się, mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel funkcyjny wykonywał zadania lub zajęcia, a następnie uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. [przykład 1] Z kolei jednorazowy dodatek uzupełniający bierze się pod uwagę w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej za poprzedni rok kalendarzowy.
PRZYKŁAD 1
Dodatek funkcyjny
Dyrektor szkoły podstawowej objął to stanowisko 1 listopada 2017 r. Od tego dnia otrzymuje: 5200 zł płacy zasadniczej, 1040 zł dodatku za wysługę lat, 2100 zł dodatku funkcyjnego (wcześniej mu nie przysługiwał) oraz 2000 zł dodatku motywacyjnego. Od 5 do 9 lutego br. (5 dni) był na urlopie wypoczynkowym. Za luty powinien w sumie uzyskać 9500 zł (5200 zł + 1040 zł + 1260 zł + 2000 zł) wynagrodzenia (w tym urlopowe), przy czym dodatek funkcyjny za ten miesiąc wyniósł 1260 zł (2100 zł x 3 m-ce = 6300 zł : 5 m-cy = 1260 zł). Gdyby dyrektor był uprawniony do tego dodatku przez cały rok szkolny, wówczas otrzymałby za luty pełną kwotę 2100 zł.
KROK 2. Podstawa ze składników zmiennych
Składniki zmienne to te, których wartość jest (może być) inna w każdym miesiącu. Należy do nich wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, które do podstawy urlopowej przyjmuje się w wysokości stanowiącej wynik mnożenia przeciętnej miesięcznej liczby godzin z miesięcy danego roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu (jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego – z tego okresu) przez godzinową stawkę wynagrodzenia przysługującą w miesiącu wykorzystywania urlopu. [przykład 2]
PRZYKŁAD 2
Z pięciu miesięcy
Na wynagrodzenie wicedyrektora szkoły podstawowej składa się: wynagrodzenie zasadnicze 4800 zł, dodatek funkcyjny 1500 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 816 zł, dodatek motywacyjny 1700 zł. Do tego za każdy z miesięcy w okresie od września 2017 r. do stycznia 2018 r. (włącznie) otrzymywał wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, których łącznie przepracował 25, czyli średniomiesięcznie 5 godzin. W lutym rozpoczął 7-dniowy urlop. Za ten miesiąc uzyskał 8816 zł (4800 zł + 1500 zł + 816 zł + 1700 zł) wynagrodzenia, a także 106,68 zł płacy urlopowej ze składników zmiennych, zgodnie z wyliczeniem:
– miesięczna liczba godzin do przepracowania: 18 godz. x 4,16 = 74,88 godz., po zaokrągleniu 75 godz.
– godzinowa stawka wynagrodzenia: 4800 zł : 75 godz. = 64 zł
– podstawa z wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe: 320 zł (5 godz. x 64 zł)
– wynagrodzenie za jeden dzień urlopu: 320 zł : 21 = 15,24 zł
– wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych: 15,24 zł x 7 dni = 106,68 zł.
Uwaga! Ustalenie stawki godzinowej wynagrodzenia miesięcznego wymaga określenia miesięcznej liczby godzin do przepracowania przez nauczyciela funkcyjnego. W tym celu mnoży się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin tego nauczyciela przez 4,16, zaokrąglając wynik do pełnych godzin w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę.
Do składników zmiennych zalicza się także dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej, odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy, a także wynagrodzenie za pracę w święto. Te elementy płacowe uwzględnia się w podstawie urlopowej jako wynik podzielenia sumy wynagrodzenia otrzymanego przez nauczyciela w poszczególnych miesiącach roku szkolnego przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.
KROK 3. Wynagrodzenie za jeden dzień
Mając podstawę ze składników zmiennych, można wyliczyć wynagrodzenie za jeden dzień urlopu. Wystarczy podzielić ją przez 21.
KROK 4. Pełna płaca
Do wyliczenia wynagrodzenia urlopowego ze składników zmiennych wystarczy pomnożyć wynagrodzenie za jeden dzień urlopu przez liczbę wykorzystanych dni urlopowych. Do tego trzeba dołożyć stałe składniki płacowe, aby uzyskać pełne wynagrodzenie za dany miesiąc, w tym urlopowe, z tych elementów. [przykład 3]
PRZYKŁAD 3
Godziny ponadwymiarowe
Kierownik biblioteki w szkole podstawowej otrzymuje: 3300 zł pensji zasadniczej, 330 zł dodatku funkcyjnego, 396 zł dodatku za wysługę i 150 zł dodatku motywacyjnego. Od początku roku szkolnego 2017/2018 do końca grudnia przepracował średnio 2 godziny ponadwymiarowe miesięcznie (8 godzin : 4 miesiące). W styczniu był na 8-dniowym urlopie wypoczynkowym. Za styczeń powinien dostać 4176 zł (3300 zł + 330 zł + 396 zł + 150 zł) wynagrodzenia (w tym urlopowe ze składników stałych) plus 20,08 zł pensji urlopowej z godzin ponadwymiarowych:
– miesięczna liczba godzin do przepracowania: 30 godz. x 4,16 = 124,80 godz., po zaokrągleniu 125 godz.
– godzinowa stawka wynagrodzenia: 3300 zł : 125 godz. = 26,40 zł
– podstawa z wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe: 52,80 zł (2 godz. x 26,40 zł)
– wynagrodzenie za jeden dzień urlopu: 52,80 zł : 21 = 2,51 zł
– wynagrodzenie urlopowe z godzin ponadwymiarowych: 2,51 zł x 8 dni = 20,08 zł.
Nowe uprawnienia z karty nauczyciela
35 DNI URLOPU WYPOCZYNKOWEGO W ROKU KALENDARZOWYM
przysługuje w każdej placówce oświatowej:
● dyrektorowi,
● wicedyrektorowi,
● nauczycielowi zajmującemu inne stanowisko kierownicze,
● nauczycielowi, który obowiązki kierownicze pełni przez co najmniej 10 miesięcy w zastępstwie nauczyciela na stanowisku kierowniczym.
ma być wykorzystane:
● w czasie ustalonym w planie urlopów na dany rok kalendarzowy,
● niekoniecznie jednorazowo w całości, z tym że przy podziale puli urlopowej jedna z części musi liczyć co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych,
● do 30 września następnego roku kalendarzowego, jeśli nie było możliwe użycie w naturze całej puli urlopowej w roku, w którym przysługiwała.
Podstawa prawna
Art. 64 ust. 2a, art. 67 ust. 1–3, art. 91c ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189 ze zm.).
Art. 162 i art. 168 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 108).
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 15 marca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. poz. 588).
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. nr 71, poz. 737 ze zm.).
Par. 2 ust. 2 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.).