Od 1 września 2017 r. prowadzę pozarolnicza? działalność´ gospodarcza? w branży gastronomicznej. Od tego dnia zgłosiłem siebie jako płatnika składek na własne ubezpieczenia, a od 1 października 2017 r., w związku z zatrudnieniem pierwszych czterech pracowników, zgłosiłem ich do ubezpieczeń społecznych.
Od 1 listopada pracują dla mnie na umowach-zleceniach kolejne trzy osoby. Informacji ZUS IWA jeszcze nie składałem. Jak ustalić wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe? Ile ona wyniesie od 1 kwietnia 2018 r.? Pracownicy otrzymują pensje na początku następnego miesiąca za poprzedni. Od wynagrodzeń za jaki miesiąc naliczać nową składkę – za marzec czy za kwiecień?
ODPOWIEDŹ
Składka na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. będzie wynosiła 1,67 proc., tj. 50 proc. najwyższej stopy procentowej składki. Składkę w nowej wysokości po raz pierwszy należy naliczyć w dokumentach składanych za kwiecień, a więc od wynagrodzeń wypłaconych w tym miesiącu za marzec. U płatnika w przedstawionej sytuacji suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2017 r. wynosiła 22 (wrzesień – 1 osoba, październik – 5 osób, listopad/grudzień – 8 osób). Wobec tego dzielimy liczbę osób przez liczbę miesięcy, a wynik (5,5) zaokrąglamy do 6. Liczba ta jest mniejsza niż 10, a to oznacza, że obowiązująca płatnika stopa procentowa składki wypadkowej w nadchodzącym roku składkowym wyniesie 1,67 proc.
Nowy okres – nowe stopy
Od 1 kwietnia 2018 r. dla płatników składek na ubezpieczenie wypadkowe rozpocznie się nowy okres składkowy, dla którego trzeba ustalić wysokość stopy procentowej składki na to ubezpieczenie. Część płatników będzie musiała samodzielnie ustalić procent składki, a pozostałym składkę wymierzy ZUS. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązuje przez cały rok składkowy trwający od 1 kwietnia danego roku kalendarzowego do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Zatem najbliższy nowy rok składkowy to okres od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r.
Płatnicy niepodlegający wpisowi do rejestru REGON (niezależnie od liczby ubezpieczonych wypadkowo) lub podlegający wpisowi do rejestru REGON zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób opłacają składki wypadkowe w wysokości 50 proc. najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Do 31 marca 2018 r. składka ta wynosi 1,8 proc., co stanowi połowę składki najwyższej – 3,6 proc. Od 1 kwietnia 2018 r. składka będzie niższa. A to z powodu obniżenia tej maksymalnej stopy z 3,6 proc. do 3,33 proc. Oznacza to, że połowa tej wartości to 1,67 proc. (dotychczas 1,8 proc.).
Natomiast płatnicy podlegający wpisowi do rejestru REGON, zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób, dzielą się jeszcze na dwie grupy:
1) tych, którym wysokość składki wypadkowej obliczy ZUS, oraz
2) tych, którzy muszą sami ustalić wysokość tej składki na nowy okres.
ZUS wyznaczy składkę wypadkową płatnikom, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe przesłali ZUS IWA, czyli „Informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenia wypadkowe”, tj. za lata: 2017, 2016 i 2015. ZUS oblicza stopę jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek. Z kolei wskaźnik ten jest związany z kategorią ryzyka ustalonej dla danej grupy działalności i jest ustalany indywidualnie dla każdego płatnika, w oparciu o dane wykazane przez niego w ZUS IWA.
W terminie do 20 kwietnia 2018 r. ta grupa płatników powinna otrzymać z ZUS zawiadomienie o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Jeżeli płatnik składek do 30 kwietnia nie otrzyma zawiadomienia, powinien zwrócić się do jednostki organizacyjnej ZUS, właściwej ze względu na swoją siedzibę, o podanie wysokości stopy procentowej składki wypadkowej. Pozostali żadnego zawiadomienia nie otrzymają.
Niektórzy samodzielnie
Ci płatnicy, którzy jeszcze w ogóle nie składali informacji ZUS IWA lub ją złożyli, ale nie za trzy ostatnie lata (np. za jeden rok czy dwa lata), muszą samodzielnie wyznaczyć właściwą dla siebie stopę składki określoną dla grupy działalności, do której płatnik należy. [RAMKA]
Ilu ubezpieczonych
Sposób ustalenia składki wypadkowej na kolejny rok składkowy zależy od liczby ubezpieczonych zgłoszonych przez płatnika do ubezpieczenia wypadkowego w ubiegłym roku, tj. 2017. Ten parametr oblicza się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w tym roku zgłoszony w ZUS co najmniej jeden dzień´. W liczbie miesięcy uwzględnia się? tylko te miesiące, w których płatnik co najmniej jeden dzień´ był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń´ społecznych, tj. w których co najmniej jeden ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu.
Liczba ubezpieczonych podlega zaokrągleniu do jedności w górę?, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5, lub w dół, jeśli jest mniejsza od 0,5.
Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych nie bierze się? pod uwagę? osób, które:
wpodlegają? ubezpieczeniom społecznym, ale nie podlegają? ubezpieczeniu wypadkowemu,
wcały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym, wychowawczym, pobierały zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego bądź´ zostały powołane do odbywania zasadniczej służby wojskowej, oraz
wza które za dany miesiąc są? rozliczane składki lub wykazywane świadczenia po ustaniu tytułu do ubezpieczeń´ społecznych (tj. w miesiącu, za który składany jest imienny raport miesięczny za dana? osobę?, nie podlegała ona ubezpieczeniu wypadkowemu nawet przez jeden dzień´). [PRZYKŁADY 1 I 2]
Zasady opłacania
Podstawę wymiaru składki wypadkowej stanowi podstawa ustalona dla składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Jest to więc przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (z wyjątkiem przychodów zwolnionych oraz wynagrodzenia chorobowego i zasiłków). Dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi właśnie taki przychód, płatnik składek w imiennych raportach oraz w deklaracji zbiorczej uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat – od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy – stanowiących podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia. Wynagrodzenia wypłacone w kwietniu, choćby były należne za marzec, są przychodem kwietnia i podlegają rozliczeniu w dokumentach za ten miesiąc. Zatem naliczanie składki według nowej stopy procentowej następuje począwszy od przychodów uzyskanych w kwietniu, bez względu na to, za jaki okres przysługują.
PRZYKŁAD 1
Trzeba zaokrąglić
Firma handlowa była zgłoszona w ZUS jako płatnik składek przez cały 2017 r. Informację ZUS IWA składała za ostatnie trzy lata. W ciągu poszczególnych miesięcy 2017 r. zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego:
| Miesiąc | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |||||||||||||||||||||||||
| Liczba ubezpieczonych | 15 | 15 | 15 | 15 | 14 | 14 | 14 | 17 | 17 | 17 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||
Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2017 r. wynosiła 138. W związku z tym liczba ubezpieczonych dla celo ‘w ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. wynosi:
188 : 12 = 15,66, po zaokrągleniu 16.
Stopę procentową składki wypadkowej na nowy rok ustali dla niej ZUS.
PRZYKŁAD 2
Rejestracja w połowie roku
Spółka z o.o. zarejestrowała się w ZUS jako płatnik składek od 1 sierpnia 2017 r. W ciągu poszczególnych miesięcy ubiegłego roku zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego:
| Miesiąc | VIII | IX | X | XI | XII | |||||||
| Liczba ubezpieczonych | 10 | 10 | 10 | 10 | ||||||||
W tym przypadku przy ustalaniu liczby miesięcy nie uwzględnia się? sierpnia 2017 r., tj. miesiąca, w kto ‘rym płatnik składek co prawda był zarejestrowany w ZUS, ale nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe (nikt jeszcze nie podlegał w tym miesiącu ubezpieczeniu).
Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2017 r. wyniosła 40. Liczba ubezpieczonych dla celo ‘w ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. wynosi:
40 : 4 = 10.
Spółka musi sama ustalić wysokość składki wypadkowej dla grupy swojej działalności.
RAMKA
Co musi zrobić płatnik
Aby odnaleźć swoją składkę, płatnik powinien:
KROK 1. Sprawdzić, do jakiego rodzaju przeważającej działalności został zaklasyfikowany według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu 31 grudnia 2017 r.
KROK 2. Ustalić, do jakiej sekcji/działu został przyporządkowany – na podstawie dwóch pierwszych cyfr rodzaju przeważającej działalności.
KROK 3. Odczytać stopę procentową składki wypadkowej określoną dla swojej grupy działalności – zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1005) – kolumna „Kod PKD” i „Stopy procentowe składki (%)” (np. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją: kod PKD R, stopa 0,93 proc.).
Podstawa prawna
Art. 27–29, art. 30 ust. 1, art. 32, art. 33 ust. 1, art. 34 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1773 ze zm.).
Rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 5 marca 2018 r. zmieniaja?ce rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadko´w przy pracy i choro´b zawodowych w zalez˙nos´ci od zagroz˙en´ zawodowych i ich skutko´w (Dz.U. poz. 502).
