Zmiany w procedurze opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wprowadzone z początkiem 2018 r., paradoksalnie mogą mieć także wpływ na uzyskane dofinansowanie z PFRON. To kolejny spośród wielu problemów z wypłatą dofinansowań, z którymi borykają się firmy. Duża część z nich to efekt zmian w przepisach wprowadzonych jeszcze pod koniec 2012 r.
Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) jest jedną z form wsparcia pracodawców zatrudniających osoby z różnymi niepełnosprawnościami, zarówno na chronionym (ZPChr), jak i otwartym rynku pracy (OR). Przesłanki jego uzyskania szczegółowo reguluje ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046; dalej: ustawa o rehabilitacji lub ustawa), biorąc pod uwagę zasady pomocy publicznej wskazane w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187, s. 1). Uzyskanie takiego dofinansowania nie jest bynajmniej łatwe. Po pierwsze ze względu na skomplikowanie przepisów określających warunki ich uzyskania, a po drugie z uwagi na obowiązujące regulacje, które pozwalają PFRON odmawiać przyznania dofinansowania w określonych przypadkach. Mimo że przepisy obowiązują już kilka lat (większość z nich weszła w życie 1 grudnia 2012 r.), to nadal są problemy z ich interpretacją. W konsekwencji do dziś się zdarza, że przez to fundusz domaga się zwrotu wypłaconych dofinansowań – czasami nawet wbrew poglądom wynikającym z orzecznictwa sądowego czy stanowisk ministerialnych. Do tych problemów od 1 stycznia 2018 r. dołącza nowy – w związku z wprowadzeniem jednej e-składki na wszystkie ubezpieczenia społeczne pracodawcy korzystający z dopłat do płac pracowników niepełnosprawnych muszą jeszcze uważniej weryfikować prawidłowość zaliczania wpłaty na poszczególne ubezpieczenia. W przeciwnym razie również muszą się liczyć z obowiązkiem zwrotu dofinansowań.
Od 1 stycznia 2018 r. wskutek zmiany przepisów płatnik składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dokonuje wpłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednym przelewem na indywidualny numer rachunku (tzw. e-składka). Następnie ZUS księguje i rozlicza te wpłaty proporcjonalnie na wszystkie ubezpieczenia oraz fundusze, przy czym w pierwszej kolejności pieniądze służą spłacie najstarszego zadłużenia. Tym samym w przypadku, gdy płatnik ma zaległości w ZUS, zastosowanie zasady pokrywania najstarszej należności może skutkować powstaniem zadłużenia za bieżący okres. Zmiana sposobu opłacania składek ZUS może spowodować, że pracodawcy oraz prowadzący działalność gospodarczą będą mieli zaległości w bieżących składkach. To zaś może ich pozbawić dofinansowania z PFRON.
okładka TGP / Dziennik Gazeta Prawna
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w komunikacie z 14 grudnia 2017 r., opublikowanym na swojej stronie internetowej (http://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/zmiany-w-oplacaniu-skladek-zus-od-2018-r/), zwrócił uwagę, że taka sytuacja może wpływać na możliwość ubiegania się przez pracodawców o dofinansowania do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników. Zgodnie bowiem z ustawą o rehabilitacji zarówno zwrot składek ZUS, jak i dopłata do wynagrodzenia nie przysługują, jeśli składki zostały opłacone z uchybieniem terminom określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, przekraczającym 14 dni. Dlatego niespełnienie tego wymogu w miesiącu wskazanym we wniosku składanym do PFRON uniemożliwi wypłatę pomocy. Może też być przyczyną wezwania do zwrotu przyznanych już dofinansowań lub refundacji. W związku z tym fundusz sugeruje osobom niepełnosprawnym oraz pracodawcom sprawdzenie w ZUS, czy na ich koncie nie zarejestrowano zaległości w opłacaniu składek. Dodaje, że można to zrobić poprzez złożenie do ZUS wniosku o ustalenie salda na koncie lub sprawdzenie jego stanu na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Gdyby okazało się, że takie zaległości istnieją, to należy je niezwłocznie uregulować, aby w kolejnych miesiącach wpłaty do organu rentowego pokrywały ubezpieczenia i fundusze za bieżące miesiące.