Świadczenie jest wyłączone z podstawy wymiaru składek jeśli realizuje cel socjalny. A za taki można uznać zapewnienie potrzeb dzieci w związku z tradycją otrzymywania prezentów na święta.
Organ rentowy przeprowadził kontrolę u przedsiębiorcy, w wyniku której zakwestionował prawidłowość i rzetelność obliczania składek na ZUS. Powód? W jego ocenie paczki świąteczne, przygotowane dla dzieci pracowników w wieku od 1 roku do 14 lat i wręczane podczas imprezy choinkowej stanowią przychód osiągnięty w naturze, od którego powinny być opłacane składki. Zdaniem firmy, takie świadczenie jest wyłączone z podstawy wymiaru, ponieważ zostało ono sfinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). ZUS uznał jednak, że firma wydała środki z naruszeniem naczelnej zasady wynikającej z art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 800 ze zm.). Zgodnie z nią przy wydatkowaniu pieniędzy z ZFŚS należy brać pod uwagę sytuację życiową, rodzinną i materialną pracownika. W niniejszej sprawie pracodawca nie dokonał analizy w tym zakresie. Dlatego przekazanie pracownikom paczek świątecznych nie mogło być traktowane jako świadczenie o charakterze socjalnym. Tym samym jego wartość nie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek. Firma nie może bowiem przyznawać świadczeń finansowanych z funduszu według dowolnie wybranych przez siebie kryteriów.
Spółka nie zgodziła się z taką interpretacją i odwołała się do sądu. Uzasadniała, że o zwolnieniu z wpłat do ZUS przesądza spełnienie łącznie dwóch przesłanek. Świadczenie musi być faktycznie pokryte ze środków zgromadzonych na koncie funduszu i realizować cel socjalny. W tym przypadku obydwa kryteria zostały spełnione. Odwołujący podkreślił również, że w jego ocenie ustawodawca pozostawił pracodawcy swobodę w ustalaniu kryteriów badania położenia materialnego. Dlatego nie ma podstaw prawnych do zawężania tej przesłanki wyłącznie do przychodu przypadającego na członka rodziny.
Sąd okręgowy uznał odwołania za zasadne, co skutkowało zmianą zaskarżonych decyzji. SO podkreślił, że w niniejszej sprawie zostało zachowane kryterium socjalne, polegające na różnicowaniu sytuacji pracowników w zależności od tego, czy posiadają dzieci. Nie jest natomiast konieczne regulowanie przyznawania świadczeń rzeczowych również z uwzględnieniem uzyskiwanych przychodów. Cel socjalny (przyznanie paczek świątecznych) nie musi być realizowany poprzez uwzględnienie łącznie wszystkich wymogów wskazanych w art. 8 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Kryterium sytuacji rodzinnej, a więc posiadanie dzieci w wieku od 1 do 14 lat, jest wystarczającą realną i sprawdzalną przesłanką wydatkowania środków z ZFŚS.
SO podkreślił także, że gdyby spółka miała uzależniać rodzaj paczek od sytuacji materialnej każdego z pracowników, wówczas naruszyłaby zasady współżycia społecznego. Z punktu widzenia dzieci największe znaczenie ma przecież taka sama jakość otrzymanego podarunku i jego ilościowa zawartość, nie zaś kryteria formalne jego przyznania.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Okręgowego w Płocku z 19 października 2017 r., sygn. akt VI U 1144/16.