Wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników stanowi podstawę do naliczenia składek ZUS. Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego.
Sprawa dotyczyła spółki, która prowadziła działalność gospodarczą polegającą na budowie i sprzedaży domów. Swoje usługi realizowała zarówno w kraju, jak i za granicą. Na skutek kontroli przeprowadzonej u przedsiębiorcy stwierdzono, że płatnik ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób delegowanych do pracy w Niemczech nie uwzględnił w niej ryczałtów pieniężnych na zakwaterowanie (w spornym okresie).
Świadczenie to wynikało z regulaminu obowiązującego w firmie i było rozliczane faktycznymi kosztami noclegu. To spółka wynajmowała pracownikom różnego rodzaju hostele i za nie płaciła. Na swój rachunek zatrudniony nie otrzymywał środków z tego tytułu. Natomiast kwota ryczałtu za zakwaterowanie była ujawniona na pasku wynagrodzeń co, jak tłumaczył przedsiębiorca, wynikało jedynie z konieczności spełnienia wymogów kontrolnych.
Jednocześnie spółka wykazywała potrącenie kosztów tych noclegów, dzięki czemu pracownik nie był nimi faktycznie obciążony. Organ rentowy uznał jednak, że wartość świadczeń ponoszonych przez firmę z tytułu zakwaterowania podwładnych stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Z taką decyzją nie zgodził się pracodawca.
Sąd I instancji przyznał rację organowi rentowemu. W uzasadnieniu wskazał, że dla uznania danego świadczenia za przychód, który zalicza się do podstawy wymiaru składek, istotne jest to, czy powoduje ono określony ubytek w majątku pracodawcy i jednocześnie powiększa o taką samą kwotę mienie pracownika (wobec czego jest dla niego konkretną korzyścią).
W niniejszej sprawie pracownicy musieliby sami pokryć koszty noclegów, gdyby nie organizowała ich firma. Dlatego kwoty przeznaczone na ten cel stanowią dla nich konkretne przysporzenie, kwalifikowane jako nieodpłatne świadczenie, stanowiące przychód ze stosunku pracy. Nie ma przy tym znaczenia brak rzeczywistej wartości majątkowej znajdującej się w posiadaniu zatrudnionego. Tym samym wartość pieniężna przeznaczona na zakwaterowanie pracownika za granicą jako koszt pracodawcy jest przychodem zatrudnionego ze stosunku pracy, uwzględnianym w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wyrok ten potwierdził sąd II instancji. W uzasadnieniu przyznał, iż organ rentowy, opierając podstawę wymiaru składek na wysokości ryczałtu, postąpił właściwie.
Sąd Najwyższy przychylił się do interpretacji zaprezentowanej przez sądy niższych instancji. Uznał, że koszt pracodawcy zakwaterowania pracownika za granicą (stanowiący świadczenie w naturze), który ma określoną wartość pieniężną, jest przychodem podwładnego ze stosunku pracy. A z uwagi na to, że tego typu świadczenie nie zostało ujęte w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106 ze zm.) podlega oskładkowaniu.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 2017 r., sygn. akt I UK 99/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
