Wychowankowie pieczy zastępczej i opiekunowie osób niepełnosprawnych będą mogli znaleźć się wśród założycieli spółdzielni socjalnej. Będzie też można uzyskać finansowe wsparcie na tworzenie w niej stanowisk pracy.
Takie zmiany zakłada uchwalona 24 listopada 2017 r. przez Sejm ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw, którą teraz zajmą się senatorowie. Spółdzielnie są zaliczane do kategorii przedsiębiorstw społecznych, a więc takich, których podstawowym celem nie jest osiąganie zysku, ale reintegracja zawodowa i społeczna jej członków. Przepisy ustawy określają, że wśród osób zakładających spółdzielnię mogą być m.in. bezrobotni, niepełnosprawni oraz absolwenci centrów i klubów integracji społecznej. Na mocy nowelizacji ten katalog zostanie poszerzony o opiekunów osób niepełnosprawnych (jeśli nie pobierają świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego), osoby usamodzielniające się po pobycie w rodzinach zastępczych lub domach dziecka oraz takie, które poszukują zatrudnienia.
– Im również trudno jest odnaleźć się na rynku pracy. Dlatego założenie spółdzielni może być dla nich dobrym początkiem aktywizacji zawodowej – mówi Zbigniew Prałat ze Stowarzyszenia Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych.
Założycielami spółdzielni mogą być też organizacje pozarządowe, samorządy i osoby nienależące do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, o ile nie jest ich więcej niż 50 proc. ogólnej liczby założycieli. W tej kwestii nastąpią zmiany, bo nowelizacja zakłada, że takich osób będzie mogło być nawet do 70 proc., pod warunkiem że spółdzielnia będzie zajmowała się wymienioną w przepisach działalnością, np. z zakresu pomocy społecznej, czy prowadzeniem przedszkoli i żłobków lub jej założycielami będą osoby ze znacznym bądź umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Co istotne, zmniejszone będą wymagania dotyczące minimalnej liczby założycieli takiego przedsiębiorstwa. Obecnie musi ich być przynajmniej pięciu. Natomiast po wejściu w życie nowelizacji – co ma nastąpić po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw – spółdzielnię będzie mogło założyć trzech członków, którzy będą mieli 12 miesięcy na uzupełnienie jej składu do pięciu.
– To duże ułatwienie, bo czasami ciężko jest od razu zebrać wymaganą do jej założenia liczbę osób – podkreśla Cezary Miżejewski, prezes spółdzielni Socjalnej „Opoka” w Kluczach oraz Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni socjalnych. Dodaje, że ważną zmianą jest umożliwienie spółdzielniom tworzenia konsorcjów, dzięki czemu będą mogły wspólnie organizować produkcję, handel lub świadczyć usługi, a także razem ubiegać się o zamówienia publiczne.
Kolejnym elementem ustawy jest wprowadzenie nowych form pomocy finansowej na założenie i prowadzenie spółdzielni socjalnej ze środków Funduszu Pracy oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). W przypadku tego pierwszego źródła wsparcia będą to pieniądze na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanego do przedsiębiorstwa bezrobotnego w kwocie nie wyższej niż sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia oraz na pokrycie kosztów jego pensji. Refundacja będzie wypłacana przez sześć miesięcy, do wysokości minimalnej płacy. Podobne instrumenty wsparcia będą finansowane z pieniędzy PFRON. Spółdzielnia będzie mogła otrzymać jednorazowe środki na utworzenie stanowiska pracy i dofinansowanie do miesięcznych kosztów wynagrodzenia skierowanego przez urząd pracy bezrobotnego z niepełnosprawnością. Dodatkowo osoba z dysfunkcją zdrowotną będzie mogła otrzymać z funduszu dotację na podjęcie działalności w formie spółdzielni socjalnej.
Etap legislacyjny
Przyjęcie ustawy przez Sejm