Mamy umowę z agencją pracy tymczasowej, w ramach której w naszych sklepach pracę wykonują pracownicy tymczasowi zatrudniani na podstawie umów o pracę oraz umów-zleceń. Czy w święto 1 listopada wszystkie te osoby mogą świadczyć pracę na naszą rzecz? W tym dniu nie pracowałby nikt z naszych własnych pracowników, a tylko osoby wysyłane przez agencję.
Praca tymczasowa w rozumieniu ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych może być wykonywana przez osoby zatrudnione:
- na podstawie umów o pracę (pracownicy tymczasowi),
- na podstawie umów cywilnoprawnych (zgodnie z nazewnictwem ustawowym – przez osoby skierowane do wykonywania pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego).
W tym drugim przypadku podstawą zatrudnienia będzie standardowo umowa o świadczenie usług, do której stosujemy przepisy o zleceniu.
Podział na te dwie grupy zatrudnionych ma istotne znaczenie w wielu aspektach związanych z pracą tymczasową. Podstawowe rozróżnienie jest takie, że tylko w przypadku pierwszej grupy powstaje stosunek pracy, a w przypadku drugiej już nie. Przepisy kodeksu pracy stosujemy zatem tylko do tej pierwszej, i do tego odpowiednio (z modyfikacjami wynikającymi z ustawy).
W święto
Zgodnie z obecnym stanem prawnym praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona (art. 1519a par. 1 k.p.). Zakaz ten odnosi się do wykonywania pracy przez pracowników, niezależnie od podstawy prawnej nawiązania stosunku pracy. Nie jest przy tym ograniczony do realizacji pracy tylko przez pracowników zatrudnionych bezpośrednio przez właściciela danego sklepu, ale dotyczy w pełni również pracowników firm zewnętrznych oraz pracowników tymczasowych.
Świąteczny zakaz nie obejmuje jednak właścicieli placówek handlowych lub osób, które wykonują pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Pracę w sklepie w dni świąteczne mogą zatem świadczyć np. osoby skierowane do wykonywania pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego. Przepisy nie przewidują tutaj specjalnych ograniczeń, niemniej należy mocno zwrócić uwagę na warunki zatrudnienia tych osób. W wielu przypadkach mogą się one bowiem okazać charakterystyczne dla stosunku pracy, a o to w przypadku pracy w sklepie wcale nie jest trudno.
Jakie warunki
Samo świadczenie pracy w sklepie nie jest oczywiście przypisane jedynie do pracowników. Niemniej jednak przy takiej pracy w wielu przypadkach faktyczna realizacja umowy cywilnoprawnej powiązana będzie z narzuceniem zleceniobiorcy pewnych wymogów. Mogą tu występować liczne polecenia służbowe, zwykle też wyznaczane jest miejsce i czas wykonywania pracy. Ryzyko uznania, że mamy do czynienia z zatrudnieniem pracowniczym może zaistnieć wówczas, gdy:
- w umowie dosyć ogólnie zostały określone usługi, jakie mają być wykonywane; zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 15 października 1999 r., sygn. akt I PKN 307/99: „Rację ma powódka, że wykonywanie pracy w barze z istoty takiego zatrudnienia następuje z reguły na podstawie umowy o pracę. Cechą charakterystyczną tej umowy jest bowiem pozostawanie w dyspozycji pracodawcy i wykonywanie poleceń co do pracy, która ma być wykonywana. Umowa-zlecenia z reguły określa rodzaj wykonywanych czynności i w zasadzie nie może polegać na pozostawaniu w dyspozycji zlecającego i wykonywaniu, stosownie do jego potrzeb, czynności zlecanych na bieżąco. W sposobie wykonywania zatrudnienia przez powódkę charakterystyczne było, że zgłaszała się do pracy bez z góry określonych czynności, które miała wykonywać i dopiero, pozostając w dyspozycji strony pozwanej, wykonywała polecenia. W tym zakresie podporządkowanie nie miało zwykłych cech koordynacji wykonania z góry określonych czynności, lecz było typowym podporządkowaniem pracowniczym, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy i wykonuje wydane mu polecenia”;
- umowa daje agencji pracy tymczasowej lub pracodawcy użytkownikowi możliwość narzucania szczegółowego czasu realizacji usług, bez uzgadniania tego ze zleceniobiorcą.
Dla uznania, że mamy do czynienia ze stosunkiem pracy, zawsze konieczna jest jednak dokładna analiza warunków zatrudnienia w konkretnych przypadkach. W każdej bowiem sytuacji w umowie o świadczenie usług występować będą jakieś elementy stosunku pracy. Istotna jest tu przewaga tych związanych z umową cywilnoprawną nad tymi, które są charakterystyczne dla umowy o pracę. Przykładowo w wyroku z 28 czerwca 2001 r., sygn. akt I PKN 498/00 SN wskazał, że wykonywanie w sklepie pracy sprzedawcy „na wezwanie” pracodawcy w celu zastępstwa pracowników nieobecnych w pracy z powodu urlopu lub choroby, bez ustalenia warunków zatrudnienia, przemawia przeciwko istnieniu stosunku pracy.
Cechy charakterystyczne
Zgodnie z definicją stosunku pracy przez nawiązanie tego stosunku pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie na tych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Podstawa prawna
Ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 360 ze zm.).
