Sąd wpisał hipotekę przymusową na mojej nieruchomości z wniosku ZUS. Mam zaległości składkowe, ale nie doręczono mi nigdy decyzji określającej wysokość zadłużenia. Podobno, o czym wiedział ZUS, została przesłana na mój nieaktualny adres, a potwierdzenie odbioru podpisał nowy lokator. Czy mam szansę podważyć wpis hipoteki?
Z pewnością istnieje możliwość zaskarżenia wpisu hipoteki z wniosku ZUS, ponieważ, jeśli wpisu dokonał referendarz sądowy, przysługuje skarga na jego orzeczenie zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). Rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączone do niego dokumenty oraz treść księgi wieczystej. Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca 2015 r., sygn. akt II CSK 273/14 podkreślił, że w postępowaniu wieczystoksięgowym zasadą jest, stosownie do art. 6268 par. 1 k.p.c., dokonywanie wpisu jedynie na wniosek i w jego granicach. Zakres kognicji sądu rozpoznającego wniosek o wpis obejmuje badanie jedynie wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treści księgi wieczystej. Oznacza to, że wyłączone jest zarówno badanie przez sąd innych dokumentów niż dołączone do wniosku, jak i okoliczności, które z niego wynikają, dołączonych do niego dokumentów i treści księgi wieczystej, jeżeli miałyby stanowić podstawę wpisu.
Zaś z art. 26 ust. 2–3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że wystawione przez ZUS dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu składek oraz jej wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Dla zabezpieczenia należności z tytułu składek ZUS przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego.
W opisywanym przypadku przedsiębiorca twierdzi, że nie doręczono decyzji ZUS jemu, lecz innej zupełnie obcej osobie, ponieważ pod tym adresem doręczenia nie mieszkał, o czym powiadomił uprzednio ZUS. Nie można więc mówić o skutecznym doręczeniu decyzji ZUS o określeniu wysokości należności z tytułu składek. W podobnej sprawie stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Świdnicy, wydając postanowienie z 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II Ca 993/14. Zaakcentował tam, że dowód doręczenia przesyłki zawierającej decyzję zadłużeniową nie może zostać uznany za skuteczny wobec skarżącego, czego konsekwencją jest brak podstawy do dokonania wpisu hipoteki. Sąd przyjął argumentację skarżącego, który dodatkowo udowodnił, że nie mieszkał pod adresem doręczenia decyzji, co świadczyło o tym, iż doręczenie było nieskuteczne. Istnieją więc uzasadnione podstawy do zaskarżenia wpisu hipoteki.
Podstawa prawna
Art. 26 ust. 2–3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.).
