Przepisy przewidujące obowiązkowe umieszczanie na orzeczeniu przyczyny dysfunkcji zdrowotnej naruszają prawo do prywatności oraz narażają na stygmatyzację zawodową.





Tak uważa osoba, która złożyła skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt SK 19/17). Zakwestionowała w niej par. 13 ust. 2 pkt 9 w związku z par. 32 ust. 2 rozporządzenia ministra gospodarki pracy i polityki społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1110). Zgodnie z nim orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zawiera symbol przyczyny uszczerbku na zdrowiu (poszczególne z nich są wskazane w par. 32 ust. 2 rozporządzenia).
To właśnie na podstawie tego przepisu w dokumencie wydanym skarżącemu przez miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności znalazł się symbol niepełnosprawności 02-P oznaczający choroby psychiczne. Od tego orzeczenia wniósł odwołania do organów wyższej instancji – najpierw do wojewódzkiego zespołu, a potem sądu rejonowego i apelacyjnego – domagając się wydania go bez symbolu. Jednak zostały one oddalone.
Skarżący wystąpił więc do trybunału o stwierdzenie niekonstytucyjności wspomnianych przepisów rozporządzenia ze względu na ograniczenie prawa do prywatności i „autonomii informacyjnej”. Jego zdaniem nie spełniają one formalnego warunku ograniczenia tych praw w drodze ustawy, a wskazanie w orzeczeniu symbolu przyczyny niepełnosprawności nie służy realizacji celu, jakim jest aktywizacja zawodowa osób z dysfunkcjami, bo naraża je na stygmatyzację zawodową.
Ponadto skarżący wskazuje, że ujawnienie przyczyny uszczerbku na zdrowiu nie jest niezbędne dla zabezpieczenia interesów osoby niepełnosprawnej. Wynika to z tego, że skorzystanie przez nią z uprawnień zawartych w ustawie z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.), takich jak skrócony czas pracy czy urlop wypoczynkowy, jest uwarunkowane przedstawieniem pracodawcy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pracownika. Natomiast umieszczenie symbolu służy jedynie polepszeniu sytuacji ekonomicznej pracodawcy. Skarżący swój zarzut uzasadnia tym, że zatrudnianie osób z wymienionymi w przepisach schorzeniami (w tym m.in. choroby psychicznej) pozwala obniżyć 6-proc. wskaźnik niepełnosprawnych pracowników, który jeśli nie jest spełniony, skutkuje koniecznością dokonywania wpłat na PFRON.