Pobieram od kilku lat rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Nie mam długiego stażu pracy, więc jest to renta minimalna. Po tegorocznych podwyżkach ZUS powinien wypłacać mi 854 zł, ale zalegam z alimentami na mojego syna. Dług jest potrącany z mojej renty. Otrzymuję więc do ręki dużo mniej. Słyszałem, że ZUS będzie mógł potrącać teraz mniejsze kwoty. Czy to prawda? Wiem, że była żona zwróciła się do ZUS z pominięciem komornika. Czy coś się zmieni w tym zakresie?
1 lipca 2017 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która rzeczywiście podwyższa kwotę wolną od egzekucji do wysokości 75 proc. najniższej emerytury. Dotychczas wynosiła ona 50 proc. tego świadczenia. Przypomnijmy, że od tego roku wysokość najniższej emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1000 zł. Od tej kwoty odejmowana jest zaliczka na podatek dochodowy oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Kwotą wolną od potrąceń (emeryt lub rencista nie mogą otrzymać niższej wypłaty) od 1 lipca będzie więc 750 zł.
Zmiany te będą dotyczyły nie tylko potrąceń rozpoczętych przed wejściem w życie nowelizacji, ale także tych już trwających.
W opisywanej sytuacji nowe przepisy nie będą miały jednak zastosowania, a potrącana kwota pozostanie bez zmian także po 1 lipca. [RAMKA]
Tylko niealimentacyjne
Problem polega bowiem na tym, że podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń dotyczy wyłącznie należności niealimentacyjnych, zaś w tej sytuacji mamy do czynienia z długiem powstałym na skutek niepłacenia właśnie alimentów. Celem ustawodawcy było więc z jednej strony odciążenie emerytów i rencistów w taki sposób, aby przymusowa egzekucja zadłużenia była dla nich jak najmniej dotkliwa, z drugiej zaś nadal priorytetem pozostawały potrzeby osób alimentowanych (np. dzieci, byłych małżonków). Podwyższenie kwoty wolnej od potrąceń w przypadku zaległych alimentów mogłoby narazić te osoby na szkodę. Trzeba bowiem podkreślić, że różnica między wypłacanym obecnie najniższym świadczeniem emerytalno-rentowym (1000 zł brutto, a więc 854 zł netto) a kwotą wolną na mocy przepisów wchodzących w życie 1 lipca tego roku to jedynie 104 zł. Trudno uznać, aby ta kwota mogła zaspokoić chociażby podstawowe potrzeby uprawnionych do alimentów.
Alimenty uprzywilejowane
Warto przypomnieć, że to niejedyne uprzywilejowanie należności alimentacyjnych. Oprócz nich ZUS ma obowiązek pomniejszać wypłacane emerytury i renty m.in. o:
- świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej,
- świadczenia nienależnie pobrane,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych.
W przypadku tych ostatnich wierzyciel musi udać się do komornika, aby przeprowadził egzekucję zasądzonych kwot. Gdy dłużnik pobiera jakieś świadczenia emerytalno-rentowe, komornik przesyła stosowne żądanie do ZUS, który ma obowiązek potrącać określone kwoty na poczet długu. Inne zasady obowiązują przy egzekucji należności alimentacyjnych. Aby usprawnić cały proces, ustawodawca zezwolił wierzycielowi na zwrócenie się bezpośrednio do ZUS o potrącanie tego rodzaju długów. Jak w każdym przypadku realizowania potrącenia, to do ZUS należy prawidłowe obliczenie potrąceń. Nowelizacja nie zmieniła trybu egzekwowania alimentów, wierzyciel nadal może złożyć stosowny wniosek do ZUS, komornik nie musi brać udziału w tym postępowaniu.
750 zł tyle obecnie wynosi kwota wolna od potrąceń w przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renty rodzinnej
562,50 zł tyle obecnie wynosi kwota wolna od potrąceń w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
Ile procent najniższej emerytury/renty bez potrąceń
50 – alimenty (wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi)
75 – należności niealimentacyjne (wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi)
20 – odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych
60 – pozostałe, określone w art. 139 ust. 1 pkt 1, 2 i 6–9 ustawy emerytalnej (np. świadczenia nienależnie pobrane)
Podstawa prawna
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).