Jeden z moich pracowników razem z pozwem o zapłatę (m.in. za nadgodziny) wniósł też o zabezpieczenie powództwa przez ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości. Wskazał, że jestem niewypłacalny i w związku z tym mogę sprzedać nieruchomość, co utrudni w przyszłości wykonanie wyroku. Czy sąd może uznać żądanie takiego zabezpieczenia za słuszne?
W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może go udzielić przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Istotą tego postępowania jest udzielenie ochrony wierzycielowi, ale tylko tymczasowej, umożliwiającej mu skuteczne zaspokojenie zgodnie z orzeczeniem sądowym, które dopiero zostanie wydane.
Zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w jego udzieleniu. Co istotne, interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak tego zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie orzeczenia lub osiągnięcie celu postępowania. Z kolei uprawdopodobnienie roszczenia, w tym przypadku pracownika, wymaga przedstawienia faktów dowodzących jego racji.
A zatem istotą zabezpieczenia jest zwiększenie skuteczności postępowania sądowego niejako przez zapewnienie, że pomimo upływu czasu koniecznego dla rozstrzygnięcia sprawy możliwe będzie osiągnięcie zamierzonych przez stronę celów tego postępowania. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że przyczynami zagrażającymi w poważnym stopniu osiągnięciu celów postępowania jest zła kondycja finansowa dłużnika, która przejawia się w zaprzestaniu regulowania zobowiązań, wyzbywaniu się majątku, ograniczaniu zakresu działalności, zaciąganiu pożyczek lub kredytów zabezpieczonych majątkiem i zachwianiu możliwości ich spłaty (np. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 29 października 2013 r., sygn. akt V ACz 1026/13, postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 31 sierpnia 2015 r., sygn. akt VIII Gz 101/15).
W omawianym przypadku należy więc ustalić, czy pracownik wykazał interes prawny w udzieleniu mu zabezpieczenia przez ustanowienie hipoteki. Z opisu sytuacji nie wynika, aby pracodawca wyzbywał się majątku czy był niewypłacalny, a bynajmniej nie uprawdopodobniono tych okoliczności.
Warto zwrócić tu uwagę na postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z 16 grudnia 2015 r. (sygn. akt VII Pz 156/15), w którym stwierdzono, że same twierdzenia jedynie sugerujące możliwość niewypłacalności nie stanowią okoliczności, które można by uznać za przyczyny zagrażające osiągnięciu celu postępowania. W orzeczeniu tym podniesiono również, że w celu potwierdzenia tych przyczyn należałoby przedstawić np. sprawozdanie finansowego lub jego część w postaci bilansu bądź rachunku zysków i strat wskazujących na kondycję finansową firmy. Dokumentacja ta jest składana corocznie do Krajowego Rejestru Sądowego i jest dostępna dla osób trzecich. Sąd Okręgowy w Rzeszowie w postanowieniu z 2 września 2016 r. (sygn. akt VI Gz 190/16) wskazał z kolei, że niewystarczające jest wskazanie jedynie na hipotetyczną sytuację, która mogłaby zaistnieć w przyszłości, w przypadku gdyby pozwany np. zbył nieruchomość, której dotyczy wniosek o zabezpieczenie.
W podanym stanie faktycznym wniosek pracownika o udzielenie zabezpieczenia przez ustanowienie hipoteki na nieruchomości pracodawcy najprawdopodobniej zostanie oddalony.
Podstawa prawna
Art. 730 i 7301 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
