Jednostki przyznające świadczenia na dzieci i wydające kartę dużej rodziny otrzymają dostęp do kolejnych baz danych, aby samodzielnie weryfikować, czy rodzice spełniają kryteria ich uzyskania. Ma to zmniejszyć liczbę dokumentów dołączanych do wniosków.
Taką zmianę przewiduje przyjęty przez rząd w trybie obiegowym projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zadaniami organów administracji publicznej w zakresie niektórych rejestrów publicznych. Zakłada on nowelizację kilku ustaw, m.in. tych, na podstawie których przyznawane są: świadczenia rodzinne, z Funduszu Alimentacyjnego i z programu 500+, tak aby jak najwięcej informacji potrzebnych do wydania decyzji ośrodki pomocy społecznej uzyskiwały bez pośrednictwa rodziców. Proces ten rozpoczął się już 1 stycznia 2016 r., od kiedy gminy mają dostęp np. do danych resortu finansów oraz informacji zawartych w rejestrze PESEL i Elektronicznym Krajowym Systemie Monitorowania i Orzekania o Niepełnosprawności (EKSMOoN). W ten sposób sprawdzają wysokość dochodów osiąganych przez członków rodziny czy weryfikują osoby wchodzące w jej skład.
Po wejściu w życie projektowanej ustawy jednostki przyznające świadczenia będą samodzielnie sprawdzać uczęszczanie dziecka do placówek należących do systemu oświaty, szkoły wyższej oraz potwierdzać prawo do ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowo dostęp do danych gromadzonych w Systemie Informacji Oświatowej i Centralnym Wykazie Ubezpieczonych ma służyć ustaleniu, czy członkowie danej rodziny spełniają jeden z podstawowych warunków otrzymywania świadczeń na dzieci, czyli zamieszkania na terenie Polski (poza przypadkami objętymi unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego). Elementem weryfikacji tego wymogu ma też być umożliwienie gminom uzyskiwania informacji o rozliczaniu się danej osoby z podatku dochodowego. Co istotne, gdy wniosek będzie dotyczył świadczeń niezależnych od kryterium dochodowego, nie będzie ona obejmować danych o wysokości dochodu.
Podobne do wspomnianych wyżej zmian projekt przewiduje w odniesieniu do ustawy o karcie dużej rodziny. Przy wydawaniu tego dokumentu gminy będą korzystać z rejestrów PESEL oraz EKSMOoN oraz ustalać, czy dziecko kontynuuje naukę po skończeniu 18 lat.
– Nowelizacja przepisów wpłynie na zmniejszenie biurokracji i liczby dokumentów, które musimy gromadzić, aby przyznać świadczenie. Skorzystają na tym także rodzice, którzy nie będą musieli już ich nam dostarczać – wskazuje Marzena Szuleta, kierownik działu świadczeń rodzinnych Urzędu Miasta w Kaliszu.
Ustawa ma wejść w życie 1 lipca br., ale część jej przepisów zacznie obowiązywać w późniejszym terminie. Dotyczy to m.in. dostępu do SIO. Rejestr ten wymaga dostosowania nie tylko do nowych regulacji, ale też zmian związanych z likwidacją gimnazjów. Dlatego do 31 grudnia dane pochodzące z SIO, zgodnie z przepisami przejściowymi, będą przekazywane za pośrednictwem ministra rodziny.