■ Od początku lipca PIP sprawdza legalność zatrudnienia. Jakie są wyniki pierwszych kontroli?
- W ciągu miesiąca działalności PIP przeprowadziła 368 kontroli z zakresu legalności zatrudnienia. Inspektorzy wykryli 82 wykroczenia i skierowali 37 wniosków do sądów grodzkich w tego typu sprawach. W czterech przypadkach zastosowano środki wychowawcze, wystosowano 105 wystąpień pokontrolnych zawierających 215 zaleceń. PIP opracowała wytyczne do sprawdzania legalności zatrudnienia, zgodnie z którymi do końca grudnia inspektorzy przeprowadzą łącznie ponad 10 tys. takich kontroli. Wiele spraw jest już w toku.
■ Kogo może kontrolować PIP pod kątem legalności zatrudnienia?
- Przede wszystkim pracodawców, czyli osoby, które zatrudniają pracowników w ramach stosunków pracy, ale także przedsiębiorców, którzy nie są pracodawcami, ale na ich rzecz świadczą pracę osoby fizyczne, np. na podstawie umów cywilnoprawnych czy w ramach samozatrudnienia. Wątpliwości dotyczą natomiast tego, czy PIP może kontrolować osoby fizyczne. Zgodnie z interpretacją PIP, decyduje w tym przypadku faktyczne wykonywanie pracy lub działalności gospodarczej, nawet jeśli nie jest zarejestrowana. Jeśli więc ktoś rzeczywiście wykonuje pracę na rzecz osoby fizycznej, to możemy podejrzewać, że łączy ich stosunek pracy. Wtedy osoba fizyczna jest faktycznie pracodawcą i możemy ją kontrolować.
■ Co grozi pracodawcy i pracownikowi za zatrudnienie na czarno?
- Pracodawcy grozi znacznie więcej niż pracownikowi. Jeżeli pracodawca nie potwierdzi na piśmie zawartej umowy o pracę i jej warunków, grozi mu kara od 1 tys. do 30 tys. zł, a za niezgłoszenie osoby zatrudnionej do ubezpieczenia społecznego - od 20 zł do 5 tys. zł. Z kolei podjęcie pracy przez bezrobotnego i niezgłoszenie tego do urzędu pracy ani przez pracodawcę, ani przez osobę podejmującą pracę jest zagrożone karą od 500 zł do 5 tys. zł dla bezrobotnego, a dla pracodawcy od 3 tys. do 5 tys. zł. Warto pamiętać, że jeśli osoba pracuje na czarno, inspektor pracy informuje urząd kontroli skarbowej o naruszeniu przepisów podatkowych.
Rozmawiał Łukasz Guza
