Osoby ubezpieczone w KRUS mogą dodatkowo wykonywać prace na zlecenie lub pracować w radach nadzorczych pod warunkiem, że ich przychody z tego tytułu nie przekroczą płacy minimalnej. Wątpliwości wzbudza jednak sposób rozliczenia.
– Mamy coraz więcej pytań od rolników, którzy wykonują różne prace na rzecz lokalnych społeczności. Osoby te nie wiedzą, czy ze swoich przychodów mają się rozliczać każdego miesiąca, czy też raz w roku – mówi Władysław Serafin, prezes Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. – Sprawa jest ważna, bowiem od tego zależy, czy osoby te pozostaną w KRUS, czy też będą już tylko ubezpieczone w ZUS – dodaje.
DGP zwrócił się w tej sprawie do Centrali KRUS. Kasa wyjaśnia, że na podstawie obecnie obowiązujących przepisów kwota wynagrodzenia, której nieprzekroczenie umożliwia dalsze podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników (pomimo objęcia ubezpieczeniem w systemie powszechnym), wynosi 2 tys. zł. Przy jej ustalaniu uwzględniane są zarobione środki z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, albo z tytułu powołania do rady nadzorczej. Okazuje się jednak, że obowiązujące przepisy z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. poz. 2043) nie określają sposobu miesięcznego rozliczania przychodu uzyskanego przez rolnika. Kasa jednak wskazuje, że na podstawie art. 37 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczeni są zobowiązani zgłaszać KRUS (nie czekając na wezwanie) w ciągu 14 dni nie tylko osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie, ale również informować o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu – jest to np. nieprzekraczanie średniomiesięcznego limitu z innych tytułów.
KRUS wyjaśnia także, że osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników i jednocześnie objęte ubezpieczeniem powszechnym w ZUS z tytułu wykonywanej umowy-zlecenia są zobowiązane do bieżącego informowania Kasy o osiągniętym z tego tytułu przychodzie, stanowiącym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w ZUS. W sytuacji, gdy osiągają przychód co miesiąc, powinni o tym fakcie informować Kasę bezpośrednio po jego uzyskaniu. Zdaniem urzędników jedynie terminowe wywiązywanie się z obowiązku informowania na bieżąco o przekroczeniu kwoty przychodu pozwala ograniczyć skutki związane ze wstecznym wyłączeniem z ubezpieczenia.
– Urzędnicy Kasy stworzyli własną interpretację przepisów. Rolnicy uzyskujący dodatkowe przychody powinni rozliczać się raz w roku. Raz mają mniejsze przychody, raz większe. I nie można ich z tego tytułu karać wykluczeniem z KRUS. Dlatego będziemy interweniować, bowiem sprawa jest zbyt ważna – zauważa Władysław Serafin.
Osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przy ustalaniu prawa do emerytury rolniczej nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia innego niż rolnicze, czyli w systemie powszechnym. Żeby odzyskać wpłacone składki, trzeba się ubiegać o drugą emeryturę, z ZUS, dopiero po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego. Zmiana została wprowadzona ustawą z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1097). Dodatkowo rolnicy posiadający gospodarstwa do 6 ha są zwolnieni z płacenia składek zdrowotnych, a wysokość składek na ubezpieczenie społeczne jest uzależniona wyłącznie od powierzchni gospodarstwa rolnego (a nie dochodu). Obecnie najniższa stawka wynosi 88 zł miesięcznie.