Kodeks pracy zabrania wykonywania pracy w handlu w 12 dni świątecznych w roku. Sami pracodawcy mogą jednak w te dni otwierać placówki handlowe.
Na podstawie umowy franczyzy prowadzę sklep z artykułami spożywczymi, należący do ogólnopolskiej sieci placówek handlowych. Zatrudniam pięciu pracowników. W umowie zobowiązałem się do prowadzenia działalności handlowej przez 365 dni w roku, czyli również we wszystkie święta. Czy franczyzodawca może żądać ode mnie, abym otwierał sklep w takie dni, skoro obowiązuje zakaz pracy w handlu w święta - pyta pan Dariusz z Krakowa.
W dni świąteczne zabroniona jest praca w handlu, ale nie sam handel.
W święta nie mogą więc pracować jedynie osoby zatrudnione w placówkach handlowych na podstawie umów o pracę. Kodeks pracy nie zabrania handlu w takie dni, pod warunkiem że prowadzi go sam pracodawca. Franczyzobiorca mógłby odmówić prowadzenia takiej działalności w święta, jeśli on sam byłby pracownikiem zatrudnionym przez franczyzodawcę na podstawie umowy o pracę. Jeżeli natomiast łączy ich tylko umowa cywilnoprawna, zgodnie z którą franczyzobiorca zobowiązał się do otwierania sklepu przez 365 dni w roku, wówczas musi wykonywać taki obowiązek. W te dni może zatrudnić do pomocy osobę na podstawie np. umowy zlecenia. Takie rozwiązanie jest jednak ryzykowne, gdyż zatrudnieni w handlu na podstawie umowy cywilnoprawnej mogą składać skargi do Państwowej Inspekcji Pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy. Jeżeli sąd pracy uzna, że obie strony łączy stosunek pracy wówczas pracodawca (w tym przypadku franczyzobiorca) będzie musiał nie tylko zatrudnić dotychczasowego zleceniobiorcę na podstawie umowy o pracę, ale też zapłacić grzywnę do wysokości 30 tys. zł.
Teoretycznie sam franczyzobiorca może wystąpić do Państwowej Inspekcji Pracy o ustalenie, czy jego samego nie łączy stosunek pracy z franczyzodawcą. Wówczas miałby wolne w dni świąteczne. Jednak udowodnienie stosunku pracy w takiej sytuacji jest niezwykle trudne. Obie strony, bez względu na nazwę łączącego ich zobowiązania, powinni zawrzeć umowę o pracę, jeśli jest ona świadczona w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę (w omawianym przypadku franczyzodawcę) i pod jego kierownictwem oraz za wynagrodzeniem. Umowy franczyzy bardzo rzadko zawierają takie postanowienia umowne.
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 1519a ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).