Rodzice niepełnosprawnych dzieci będą mogli odpocząć, umieszczając je na kilka godzin w odpowiednich placówkach. O ile dochód rodziny nie przekracza 1200 zł.
Coraz więcej wiadomo o tym, jak rząd chce zmieniać system wsparcia dla rodziców niepełnosprawnych dzieci. Jak wynika z uchwały nr 160 z 20 grudnia 2016 r. w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” (M.P. poz. 1250), jednym z sześciu realizowanych w jego ramach priorytetów będzie rozwój usług wspierających i rehabilitacyjnych. Dostęp do nich będzie jednak limitowany.
Chwila wytchnienia
Jedną z form pomocy dla rodziców lub opiekunów osób niepełnosprawnych będzie opieka wytchnieniowa. Zgodnie z założeniami programu ma ona przysługiwać m.in. w związku z wystąpieniem zdarzenia losowego, konieczności załatwienia codziennych spraw lub potrzebą odpoczynku. Rodzice będą w takich sytuacjach mogli na kilka godzin lub nawet na całą dobę znaleźć miejsce dla dziecka w jednostce oświatowej lub pomocy społecznej, np. ośrodku wsparcia. Będą też mogli skorzystać z usług indywidualnych świadczonych przez rodziny wspierające (działające w systemie pieczy zastępczej). Z opieki wytchnieniowej rodzina będzie mogła skorzystać w wymiarze do 120 godzin rocznie, czyli tylko przez pięć dni. I tylko pod warunkiem, że jej dochód nie przekracza 1200 zł miesięcznie na osobę.
– O ile sam pomysł opieki wytchnieniowej należy ocenić pozytywnie, o tyle warunki dostępu do niej nie są dla rodziców zbytnio korzystne. Okres jej udzielania powinien być dłuższy i niezależny od dochodu. Jedynym kryterium w tym względzie powinna być niepełnosprawność – uważa dr Piotr Kubicki ze Szkoły Głównej Handlowej.
Oprócz czasowego odpoczynku od opieki rodzic będzie też mógł wystąpić do ośrodka pomocy społecznej o udzielenie wsparcia w realizacji domowych obowiązków. OPS zwróci się do powiatowego urzędu pracy, aby skierował do rodziny – w ramach prac społecznie użytecznych – osobę bezrobotną, która będzie posiadała odpowiednie kompetencje. „Pomoc w domu”, bo tak nazwana została ta forma wsparcia, przysługiwać będzie przez maksymalnie 10 godzin tygodniowo, a wynagrodzenie bezrobotnego będzie pokrywane ze środków Funduszu Pracy (nie mniej niż 8,10 zł za godzinę pracy).
– Jest to ciekawy pomysł na wykorzystanie prac społecznie użytecznych, ale możemy mieć problemy ze znalezieniem osób, które mogłyby się podjąć pomocy przy opiece. Bezrobotni wymagaliby wcześniejszego przeszkolenia w tym zakresie – mówi Barbara Gil, kierownik działu instrumentów rynku pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Chełmie.
Refundacja zatrudnienia
Kolejną kwestią, którą chce wprowadzić rząd, są regulacje umożliwiające rodzicom i innym osobom zajmującym się niepełnosprawnym członkiem rodziny łączenie pracy ze sprawowaniem opieki. Program „Za życiem” zakłada, że pracodawca, który przyjmie taką osobę, będzie mógł otrzymać refundację części kosztów zatrudnienia w wysokości nieprzekraczającej 50 proc. najniższego wynagrodzenia, tj. do 1 tys. zł miesięcznie, lub grant na utworzenie stanowiska w ramach telepracy (nawet do 24 tys. zł). Ponadto ta grupa ma na specjalnych zasadach zostać objęta różnymi instrumentami rynku pracy, np. bonami szkoleniowymi i stażowymi, które obecnie są dostępne dla bezrobotnych poniżej 30. roku życia.
– Propozycje związane z godzeniem opieki z aktywnością zawodową na papierze wyglądają dobrze, ale w praktyce niewiele osób może z nich skorzystać. Jest to związane z tym, że rodzice niepełnosprawnych dzieci pobierają świadczenie pielęgnacyjne, które wymaga od nich powstrzymywania się od jakiegokolwiek zatrudnienia lub wykonywania pracy. Jeśli ten warunek będzie dalej utrzymany, a tak można wnioskować z treści uchwały „Za życiem”, większość z nich nie zrezygnuje ze świadczenia – podkreśla dr Paweł Kubicki.
Jak informuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), na tym etapie nie jest jeszcze przesądzone, jaki będzie ostateczny kształt przepisów. Realizacja rządowego programu wymaga bowiem nowelizacji kilku ustaw, w tym o pomocy społecznej oraz promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, które są właśnie przygotowywane. Harmonogram wdrażania programu w priorytecie dotyczącym usług wspierających i rehabilitacyjnych zakłada, że zmiany miałyby wejść w życie częściowo od lipca br., a pozostałe od 1 stycznia 2018 r.
