W nadchodzącym roku czeka nas wiele zmian w ubezpieczeniach społecznych, a niektóre z nich wchodzą w życie już 1 stycznia. W tym dniu zmianie ulega ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa), ustawa o świadczeniach przedemerytalnych oraz ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa).
Nowelizacja ustawy zasiłkowej wprowadza nowe zasady obliczania minimalnej wysokości zasiłków z ubezpieczenia chorobowego dla nowo zatrudnionych. Zgodnie z art. 45 ustawy zasiłkowej podstawa tych świadczeń dla osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być mniejsza niż aktualnie obowiązujące minimalne wynagrodzenie za pracę po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty. Od tej ogólnej zasady istniał jednak wyjątek powiązany z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, która w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia tego roku przewidywała, że minimalne wynagrodzenie dla pracownika w pierwszym roku jego pracy wynosi tylko 80 proc. kwoty dla osób z większym stażem. Od 1 stycznia nawet osoba dopiero rozpoczynająca pracę musi otrzymać pensję przynajmniej na poziomie 2000 zł brutto (minimalne wynagrodzenie obowiązujące w 2017 r.). Zmianie ulec musiała także ustawa zasiłkowa. Minimalna podstawa zasiłku nawet dla pracownika w pierwszym roku pracy będzie więc wynosić tyle, ile dla pozostałych zatrudnionych.
Tego samego dnia wchodzą również w życie nowe przepisy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Znowelizowane przepisy przyznają one prawo do ubiegania się o świadczenia także osobom, które nie pracowały zawodowo, ale zajmowały się chorym członkiem rodziny, który następnie zmarł, i pobierały nieprzerwanie przez 365 dni świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy określone w ustawie z 28 listopada 20o3 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1518 ze zm.) lub zasiłek dla opiekuna określony w ustawie z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 162).
Aby uzyskać świadczenie przedemerytalne, wnioskodawcy muszą w ciągu 60 dni od ustania prawa do świadczeń opiekuńczych zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy. Wymagane jest także ukończenie odpowiedniego wieku – co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna) oraz posiadanie odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego – co najmniej 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzn). Do wniosku składanego do ZUS osoba starająca się o świadczenie powinna dołączyć zaświadczenie od organu, który wypłacał jej świadczenie opiekuńcze, o okresie jego pobierania oraz dacie i przyczynie ustania do niego prawa.
1 stycznia stycznia ma wejść również w życie zmiana ustawy systemowej, która rozszerza katalog podmiotów upoważnionych do uzyskania informacji z konta ubezpieczonego o ministra właściwego do spraw gospodarki. Nowelizacja ta dokonywana jest niepodpisaną jeszcze przez prezydenta na dzień oddawania niniejszego numeru do druku ustawą z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. W tej ustawie przewidziano także zmianę ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1242 ze zm.), dzięki której ZUS nie będzie już mógł tak łatwo wymierzać kary za nieprawidłowo wpłaconą składkę wypadkową, będzie go musiał bowiem wezwać do złożenia korekty. Ta zmiana weszłaby jednak w życie dopiero 1 kwietnia 2017 r.
Podstawa prawna
Art. 45 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.).
Ustawa z 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265).
Art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2008 ze zm.).
Art. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.).
Ustawa z 6 października 2016 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. poz. 1940).
