Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które sprawują stałą opiekę nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Przysługuje on osobom na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, którzy nie podejmują zatrudnienia lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Specjalny zasiłek opiekuńczy wynosi 520 zł na miesiąc i przysługuje, gdy łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na jedną osobę nie przekracza kwoty 764 zł netto na miesiąc.
Do tej pory, osobom pobierającym zasiłek w przypadku śmierci podopiecznego lub traty przez niego orzeczenia o niepełnosprawności, nie przysługiwały żadne instrumenty wsparcia na rynku pracy. Od 1 stycznia 2017 r. w takich sytuacjach zyskają prawo do zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego.
Zasiłek dla bezrobotnych będzie przysługiwał, jeżeli opiekun pobierał świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna przez co najmniej 365 dni przypadających w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień rejestracji w urzędzie pracy jako bezrobotny. Co więcej, opiekunowie zyskają dostęp do szkoleń i innych instrumentów aktywizacji zawodowej.
Z kolei, aby otrzymać świadczenie przedemerytalne należy:
- zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna;
- do dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna należało przez co najmniej 365 dni nieprzerwanie pobierać te świadczenia;
- do dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna – trzeba mieć ukończone co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
- legitymować się okresem uprawniającym do emerytury: w przypadku kobiet – co najmniej 20 lat, a w przypadku mężczyzn - co najmniej 25 lat.