Rozmawiamy z AGNIESZKĄ CHŁOŃ-DOMIŃCZAK, wiceministrem pracy i polityki społecznej - Wśród uprawnionych do emerytur pomostowych znajdą się osoby pracujące na oddziałach psychiatrycznych z osobami uzależnionymi i część pracowników domów pomocy społecznej.
• Dzisiaj zakończą prace zespoły problemowe Komisji Trójstronnej zajmującej się emeryturami pomostowymi. Jaka jest szansa na porozumienie związkowców, pracodawców i rządu w sprawie emerytur pomostowych?
- Są niewielkie szanse na pełne porozumienie rządu i pracodawców ze związkami zawodowymi. W trakcie spotkań uzgodniliśmy wiele zapisów, ale na pewno pozostanie wiele rozbieżności.
• To dlaczego rząd zaryzykował i przedłużył o kilka tygodni rozmowy z partnerami społecznymi? Nie byłoby lepiej już w lipcu skierować do Sejmu rządowy projekt?
- Było to wspólnie ustalone na prezydium Komisji Trójstronnej. Staramy się nadrobić wiele lat zaległości w prowadzeniu dialogu społecznego w tej sprawie. Ustawa o emeryturach pomostowych powinna wejść w życie od przyszłego roku, dlatego staramy się tak prowadzić rozmowy, aby zakończyć negocjacje i przekazać projekt do Sejmu pod koniec września.
• Co ostatecznie ustalono?
- W ciągu ostatnich kilku dni rozmawialiśmy o definicjach i rodzajach prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. Udało się uzgodnić niemal w całości listę rodzajów prac o szczególnym charakterze. Nadal prowadzimy rozmowy o czynnikach ryzyka prac w szczególnych warunkach. Wszystkie elementy, które zostaną wynegocjowane i uzgodnione, zostaną uwzględnione w rządowym projekcie ustawy.
• Kto będzie miał prawo do emerytur pomostowych?
- Do listy 51 rodzajów prac uprawniających do emerytur pomostowych przedstawionych w ostatniej wersji projektu dołączą osoby pracujące na oddziałach psychiatrycznych, z osobami uzależnionymi, także część pracowników domów pomocy społecznej, którzy pracują z osobami niepełnosprawnymi psychicznie. W sumie prawo do tych emerytur powinno mieć około 200 tys. osób.
• Jakie prace zostały uznane jako wykonywane w szczególnych warunkach?
- Za takie uznaliśmy prace wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy, w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi. Mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej prace te cechują wymagania przekraczające poziom możliwości pracowników ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Definicja ta uzupełniona jest o listę dziewięciu czynników ryzyka, które zostały uzgodnione w ramach negocjacji. Strona związkowa zaproponowała dodatkowe osiem czynników, które jednak nie uzyskały poparcia pozostałych stron. Dyskutujemy jeszcze na temat możliwości zdefiniowania warunków nocnej pracy zmianowej, które mogłyby być wzięte pod uwagę przy tej definicji.
• Kto z wykonujących obecnie prace w szczególnych warunkach na pewno utraci prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej?
- Na przykład operatorzy monitorów czy sprzątacze hal fabrycznych.
• Czy nauczyciele będą mogli przechodzić na emerytury pomostowe?
- Nauczyciele i wychowawcy pracujący z najtrudniejszą młodzieżą w zakładach poprawczych, młodzieżowych ośrodkach opiekuńczo-wychowawczych itp. będą mogli korzystać z emerytur pomostowych. Pozostali nauczyciele - nie, chociaż związki mają inne zdanie na ten temat.
• Jakie będzie podstawowe założenie rządowego projektu, który trafi do Sejmu?
- Utrzymujemy, że będzie to system wygasający, obejmujący osoby, które rozpoczęły prace przed 1 stycznia 1999 r., finansowany z budżetu, a częściowo ze składek pracodawców.
• Czy rząd planuje przedłużyć obecne zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury o kolejny rok?
- Nie, takich planów nie ma.
• Poprzednie rządy także zapowiadały, że nie ustąpią związkowcom, ale kiedy przychodził czas na podejmowanie decyzji, godziły się na przedłużenie przywilejów emerytalnych. Dlaczego?
- Myślę, że rozmowy te były prowadzone przed wyborami parlamentarnymi w atmosferze, która nie sprzyja rzetelnej dyskusji. Szkoda, że poprzednie rządy czekały z przekazaniem do konsultacji projektu ustawy, aż było za późno na prowadzenie rozmów.
• Dlaczego dla systemu ubezpieczeń społecznych tak ważny jest 2009 rok?
- Jest to rok, w którym rozpoczyna się wypłata emerytur dla pierwszych osób objętych nowym systemem emerytalnym. Dlatego priorytetowe jest finalizowanie regulacji, które dotyczą funkcjonowania tego systemu.
• AGNIESZKA CHŁOŃ-DOMIŃCZAK
wiceminister pracy i polityki społecznej. Absolwentka SGH, doktor nauk ekonomicznych, od 2002 roku związana z resortem pracy, w latach 2004-2005 wiceminister pracy i polityki społecznej.
