Rozmawiamy z EWĄ BEDNARCZYK, wicedyrektorem Departamentu Rent Zagranicznych w ZUS - Osoby, które pracowały zarówno w Polsce, jak i krajach UE lub USA, będą mogły uzyskać częściową emeryturę lub rentę z jednego lub z wielu państw. Stanie się tak, bo prawo unijne i umowa polsko-amerykańska przewidują sumowanie okresów ubezpieczenia.
ROZMOWA
● O jakie świadczenia objęte unijnym systemem koordynacji zabezpieczenia społecznego może ubiegać się Polak zatrudniony w państwie UE?
- O świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa, inwalidztwa, bezrobocia, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. A także o emerytury, świadczenia rodzinne, świadczenia opieki zdrowotnej, świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny (renty rodzinne), świadczenia dla sierot i zasiłki pogrzebowe. Koordynacja dotyczy wszystkich państw UE, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do UE (Islandii, Liechtensteinu, Norwegii) i Szwajcarii.
● Przy ustalaniu prawa do świadczeń bierze się pod uwagę wszystkie okresy ubezpieczenia w krajach UE. Jaką korzyść odniesie dzięki temu polski pracownik?
- Będzie mógł ubiegać się o emeryturę czy rentę, pomimo że ma zbyt krótkie okresy ubezpieczenia w Polsce, żeby ubiegać się o te świadczenia. Na przykład może to dotyczyć mężczyzny ubiegającego się o emeryturę z ZUS, który posiada 18-letni okres ubezpieczenia w Polsce. To zbyt krótki okres ubezpieczenia, żeby móc otrzymać emeryturę z ZUS. Ale po doliczeniu na przykład dziewięcioletniego okresu ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii czy też w Irlandii staż takiej osoby będzie wynosił 27 lat. ZUS wyliczy najpierw teoretyczną kwotę emerytury, uwzględniając wszystkie lata ubezpieczeniowe w obu krajach. Następnie obliczy rzeczywiście należną kwotę świadczenia za okres przepracowany tylko w Polsce. Kwota rzeczywiście wypłacanego temu mężczyźnie świadczenia przez ZUS będzie odpowiadała stosunkowi polskich okresów ubezpieczenia (w tym przypadku 18 lat) do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia w Polsce i za granicą w krajach UE (w tym przypadku 27 lat).
● Czy zasada sumowania okresów ubezpieczenia dotyczy wszystkich pracowników?
- Sumowanie okresów ubezpieczenia przy ustalaniu emerytury jest możliwe w odniesieniu tylko do osób urodzonych do 31 grudnia 1948 r. i niektórych osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które ubiegają się o emeryturę, do której prawo lub której wysokość zależy od długości okresów ubezpieczenia. Ci, którzy urodzili się później i ubiegają się o emeryturę, do której prawo nie zależy od długości okresów ubezpieczenia, a wysokość świadczenia zależy od kwoty składek emerytalnych opłaconych po 31 grudnia 1998 r. zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS oraz od kwoty kapitału początkowego, nie będą mieli sumowanych okresów ubezpieczenia. Takim osobom ZUS wyliczy emeryturę wyłącznie na podstawie odprowadzonych składek do polskiego systemu ubezpieczeniowego.
● Czy zasada sumowania ma znaczenie dla uzyskania emerytury minimalnej?
- Tak, w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ubiegających się o emeryturę z polskiego zreformowanego systemu, emeryturę z ZUS podwyższa się o kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą najniższej emerytury a kwotą rzeczywiście wyliczonej emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku osób będących członkami otwartych funduszy emerytalnych różnicę pomiędzy kwotą najniższej emerytury a kwotą stanowiącą sumę emerytur z I i z II filaru, jeśli zainteresowany ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. Wymagany okres ubezpieczenia wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn gwarantuje, że jeśli przyszły emeryt nie uzbiera odpowiednio wysokich składek, aby otrzymać minimalne świadczenie z ZUS, to do tego poziomu dopłaci budżet.
● Od 1 marca obowiązuje umowa polsko-amerykańska. Czy przewiduje podobne rozwiązania do obowiązujących w UE?
- Tak, umowa z USA o zabezpieczeniu społecznym zawiera podobne rozwiązania do tych, jakie obowiązują w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych w Unii Europejskiej. Oparta jest na czterech podstawowych zasadach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a więc m.in. na zasadzie równego traktowania, zachowania praw nabytych (transferu świadczeń do państwa zamieszkania) i będących w trakcie nabywania, w szczególności na zasadzie sumowania okresów ubezpieczenia przy ustalaniu świadczeń emerytalno-rentowych.
● EWA BEDNARCZYK
absolwentka Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Warszawskim. W ZUS pracuje od ponad 20 lat w Departamencie Rent Zagranicznych (wcześniej - Biuro Rent Zagranicznych)
Pozostało
92%
treści
Reklama
Reklama