Rozmawiamy z ELŻBIETĄ ŁOPACIŃSKĄ, członkiem zarządu ZUS ds. świadczeń - Osoby mające prawo do rekompensat informację o ich wysokości otrzymają w decyzji przyznającej prawo do emerytury po osiągnięciu ustawowego wieku.
• Od nowego roku można przechodzić na emerytury pomostowe. Czy ZUS jest przygotowany do wypłaty nowych świadczeń?
To zadanie już realizujemy. Nie ma żadnych problemów mimo stosunkowo późnego uchwalenia samej ustawy.
• Ustawa ta wprowadza także rekompensaty dla osób, które pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a teraz nie mają prawa do emerytur pomostowych. Kto otrzyma rekompensatę?
Prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rekompensata nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, np. emerytury nauczycielskiej, górniczej, jak również emerytury przyznanej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze. Osoba ubiegająca się o rekompensatę nie może mieć także ustalonego prawa do emerytury pomostowej.
• Czy już można policzyć, ile wyniesie rekompensata?
Jednostki ZUS mają już narzędzie umożliwiające obliczenie rekompensaty. Wobec tego, że nie jest ona samoistnym świadczeniem pieniężnym, ustawodawca przyjął, że powinna być obliczona przy ustalaniu prawa i wysokości nowej emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., tj. dla kobiet w wieku 60 lat i dla mężczyzn w wieku 65 lat. Rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego i łącznie z tym kapitałem podlega waloryzacjom, a w efekcie powiększy podstawę obliczenia emerytury. Wysokość rekompensaty będzie wykazana w decyzji ustalającej wysokość emerytury.
• Jakie dokumenty trzeba zgromadzić, aby nie mieć problemów z otrzymaniem rekompensaty?
Osoba uprawniona musi przedstawić w ZUS zaświadczenie wystawione przez pracodawcę, zgodnie z powołanym wyżej rozporządzeniem z 1983 roku, które stanowi, że okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji.
• A czy ZUS jest przygotowany do wypłaty pierwszych emerytur z nowego systemu?
Tak. Procedura składania wniosków o emerytury kapitałowe nie różni się od tej związanej z przyznawaniem świadczeń z dotychczasowego systemu. Osoba uprawniona do takiego świadczenia składa jeden wniosek o emeryturę z I i II filaru. Różnica polega jedynie na źródłach finansowania - okresowa emerytura kapitałowa będzie finansowana ze środków zgromadzonych na koncie w OFE.



• Kiedy można wystąpić z OFE?
Wystąpienie z OFE jest możliwe w przypadkach, w których ustalenie prawa do emerytury jest uzależnione od nieprzystąpienia do OFE (np. dla przyznania wcześniejszej emerytury). W takich przypadkach ustawa przewiduje możliwość przekazania środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, co jest równoznaczne ze spełnieniem warunku nieprzystąpienia do OFE. Z OFE mogą też występować osoby mające prawo do emerytur mieszanych.
• Czy osoby oszczędzające w OFE otrzymają dwa świadczenia?
Tak. Jeżeli kwota środków zgromadzonych w OFE stanowi co najmniej 20-krotność dodatku pielęgnacyjnego. Wówczas zainteresowana otrzyma wyliczenie dotyczące dwóch świadczeń - emerytury powszechnej i okresowej emerytury kapitałowej, natomiast wypłata będzie przekazywana jednym przekazem pocztowym lub przelewem bankowym, w zależności od formy wypłaty, którą wybierze wnioskująca o świadczenia. Jeżeli kwota środków w OFE jest niższa niż 20-krotność dodatku pielęgnacyjnego (od 1 stycznia do 28 lutego 2009 r. jest to kwota 3263 zł), środki te powiększą podstawę obliczenia emerytury powszechnej.
• Elżbieta Łopacińska
członek zarządu ZUS ds. świadczeń. Poprzednio pełniła funkcję dyrektora Departamentu Eksploatacji Aplikacji Interakcyjnych ZUS