Zgodnie z art. 68 par. 1 kodeksu pracy stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Czy takim przypadkiem jest powołanie w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych?

Jacek Bojarski, radca prawny, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna

Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.). Stosowanie powołania jako podstawy powstania stosunku pracy jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy przepis na to zezwala. Przepisy kodeksu spółek handlowych stanowią zaś, że członkowie zarządu spółek kapitałowych są powoływani co do zasady przez radę nadzorczą w przypadku spółki akcyjnej oraz przez wspólników w przypadku spółki z o.o. Jednakże pomimo posługiwania się przez przepisy k.s.h. zwrotem „powołanie”, co mogłoby na pierwszy rzut oka sugerować, iż stanowi to przypadek, o którym mowa w art. 68 par. 1 k.p., powołanie osoby do pełnienia funkcji członka zarządu w spółce kapitałowej nie stanowi jakiegokolwiek źródła nawiązania stosunku pracy w rozumieniu przepisów prawa pracy.
Przykładowo wraz z powołaniem na stanowisko prezesa zarządu spółki akcyjnej na podstawie art. 368 par. 4 k.s.h. może być zawarta z taką osobą umowa nazwana prawa cywilnego (np. umowa-zlecenie), umowa nienazwana prawa cywilnego (np. kontrakt menedżerski albo inna umowa o świadczeniu usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu – art. 750 k.c.). W końcu może to być umowa o pracę (art. 25 k.p.). Co więcej, pełnienie funkcji członka zarządu w spółce kapitałowej w ogóle nie musi się wiązać z zawarciem czy to umowy prawa cywilnego, czy to umowy prawa pracy.
Należy zatem przyjąć stanowisko, iż powołanie w rozumieniu przepisów k.s.h. oznacza jedynie powierzenie pełnienia zadań organu spółki, czyli powstanie tak zwanego stosunku organizacyjnego pomiędzy spółką a osobą powołaną, i nie wiąże się bezpośrednio z nawiązaniem stosunku pracy, a w szczególności na podstawie powołania, o którym mowa w art. 68 par. 1 k.p. (por. wyrok SN z 13 października 1998 r., I PKN 345/98; wyrok SN z 23 stycznia 2009 r., I PK 118/08).