Jednym z przejawów ochrony macierzyństwa jest zapewnienie stabilności zatrudnienia pracownikom sprawującym opiekę nad potomstwem. Nie jest to jednak ochrona bezwzględna. Kiedy pracownik na urlopie macierzyńskim może obawiać się utraty pracy?
W czasie urlopu macierzyńskiego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie, polegającej na zakazie wypowiedzenia oraz rozwiązania umowy o pracę w tym okresie (art. 177 k.p.). Gwarancją trwałości zatrudnienia objęci są pracownicy uprawnieni do urlopu macierzyńskiego i do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem nie obowiązuje w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, który ma jednak obowiązek uzgodnić z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy. W okresie urlopu macierzyńskiego dopuszczalne jest też rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, pod warunkiem że reprezentująca go zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę. Ochrona trwałości stosunku pracy zostaje częściowo uchylona również na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (w firmach zatrudniających co najmniej 20 pracowników). Zarówno podczas zwolnień grupowych, jak i indywidualnych na podstawie tej ustawy, niedopuszczalne jest dokonanie wypowiedzenia definitywnego osobie na urlopie macierzyńskim. Możliwa jest jednak jednostronna zmiana warunków zatrudnienia pracownika korzystającego z takiego urlopu. Art. 5 ust. 5 pkt 1 ustawy stanowi bowiem, iż w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi, o którym mowa w art. 177 k.p. Urlop macierzyński został tu zatem oddzielony przez ustawodawcę od innych urlopów, których co najmniej trzymiesięczny wymiar dopuszcza wypowiedzenie stosunku pracy na podstawie art. 5 ust. 3 przytaczanej ustawy (zob. wyrok SN z 21 listopada 2006 r., II PK 52/06, OSNP 2007/23-24/349) .