W razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych pracodawca może zwolnić go dyscyplinarnie. Stanowi o tym art. 52 par. 1 pkt 1 k.p. Czy czynności pracownika polegające na przygotowaniu się do naruszenia również podlegają temu przepisowi? Czy przygotowania do kradzieży mienia pracodawcy mogą uzasadniać zwolnienie dyscyplinarne pracownika?
Literalna interpretacja przytoczonego przepisu może sugerować, że ma on zastosowanie wyłączenie w przypadku dopuszczenia się naruszenia przez pracownika jego obowiązków, nie zaś przygotowania lub usiłowania takiego naruszenia. Orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie nie jest jednak niestety jednolite. W jednym z orzeczeń wskazano, że usiłowanie naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 par. 1 k.p. (wyrok SN z 17 listopada 1997 r. I PKN 362/97, OSNP 1998/17/504). Orzeczenie to wskazuje więc, że co do zasady samo usiłowanie naruszenia nie może być podstawą do rozwiązania stosunku pracy w trybie natychmiastowym. Nie jest to jednak reguła obowiązująca w każdym przypadku. W innych orzeczeniach SN wskazywał, że usiłowanie kradzieży mienia pracodawcy może być uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, o którym mowa w art. 52 par. 1 punkt 1 k.p. (wyroki SN: z 24 listopada 1998 r. I PKN 452/98, OSNP 2000/1/21 oraz z 12 września 2000 r. I PKN 28/2000,OSNP 2002/7/161).
W orzeczeniach tych podkreśla się, że usiłowanie kradzieży na szkodę pracodawcy stanowi ciężkie naruszenie podstawowego pracowniczego obowiązku dbałości o mienie pracodawcy. Należy jednak podkreślić, że usiłowanie kradzieży mienia stanowi szczególny przypadek. Na pewno każdy pracodawca przed zastosowaniem art. 52 k.p. powinien dokładnie rozważyć, czy w konkretnym przypadku pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia, czy też jedynie poczynił działania przygotowawcze zmierzające do naruszenia, które nie uzasadniają zastosowania art. 52 k.p., a mogą stanowić przyczynę rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem (np. z uwagi na utratę zaufania do pracownika).
not. MJ