Powszechną formą realizacji określonych zamierzeń biznesowych jest prowadzenie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Co oczywiste, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej osoba fizyczna może również zatrudniać pracowników i pełnić rolę pracodawcy. Jakie mogą być skutki wykreślenia jej z takiej ewidencji?
Przede wszystkim powstaje pytanie, czy takie wykreślenie może być zakwalifikowane jako likwidacja pracodawcy w rozumieniu kodeksu pracy? Co więcej, czy wykreślenie z ewidencji działalności uprawnia pracodawcę do zastosowania art. 411 par. 1 k.p., zgodnie z którym w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41 k.p. ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.
Zgodnie z poglądem zaprezentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego: wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy w rozumieniu art. 411 k.p. – wyrok SN (I PKN 830/2000). W ocenie sądu podmiotem zatrudniającym pracowników jest przedsiębiorca – osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, nie zaś działalność gospodarcza lub miejsce jej prowadzenia – zakład pracy w znaczeniu przedmiotowym. Co istotne, w cytowanym powyżej orzeczeniu wskazano, iż likwidacja pracodawcy nie jest zdarzeniem powodującym wygaśnięcie umowy o pracę. Oznacza to, że pracodawca musi złożyć pracownikowi wypowiedzenie lub zawrzeć z nim porozumienie, jeżeli chce rozwiązać stosunek pracy. Stosunek pracy może więc trwać dłużej niż okres wpisu pracodawcy do ewidencji działalności gospodarczej. Nie oznacza to jednak, że wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej oraz zaprzestanie faktycznej działalności przez osobę fizyczną nie może stanowić podstawy rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Pracodawca może dokonać wypowiedzenia stosunku pracy, wskazując, że przyczyną uzasadniającą jest właśnie wykreślenie z ewidencji oraz zakończenie działalności.