Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w zamian za opłacone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki i składkę zdrowotną wpłacaną do Narodowego Funduszu Zdrowia ma prawo do wielu świadczeń. Od lutego tego roku może też zarejestrować się jako bezrobotna, kiedy faktycznie nie prowadzi biznesu. Weźmie wtedy udział w szkoleniach i stażach.
Przedsiębiorca płaci składki ubezpieczeniowe od zadeklarowanej kwoty, która nie może być jednak niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (2015,40 zł w 2011 roku). Chodzi o wynagrodzenie przyjęte do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (tzw. 30-krotność). Osoby, które rozpoczynają biznes, przez pierwsze dwa lata mogą płacić składki od niższej podstawy (30 proc. minimalnej płacy, czyli 415,8 zł w 2011 roku). Przedsiębiorcy opłacają też składkę na ubezpieczenie zdrowotne do NFZ. Wynosi ona 9 proc. kwoty stanowiącej 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2010 roku (czyli obecnie 3605,74 zł).

Prawo do emerytury

Samozatrudniony, tak jak pracownicy, w zamian za opłacanie składek emerytalnych nabywa prawo do emerytury. W nowym systemie zależy on ściśle od kwoty składek zaewidencjonowanych na ich indywidualnym koncie. Świadczenie wylicza się, dzieląc tę kwotę przez statystyczne średnie dalsze trwanie życia osoby w wieku, w jakim dana osoba zdecyduje się przejść na emeryturę. Istnieje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia – dla kobiet po 20 latach stażu pracy, a dla mężczyzn po 25 latach.
Natomiast osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku (i niektóre po tej dacie) nabywają prawo do emerytury na starych zasadach. Wtedy ZUS także uwzględnia opłacane składki, ale większe znaczenie mają okresy ich opłacania czy wysokość kwoty bazowej. Tę GUS podaje co roku i obowiązuje ona od marca danego roku do lutego roku następnego. Ta, która będzie obowiązywać od marca 2011 roku, będzie wyższa niż ta z marca 2010 roku, dlatego warto złożyć wniosek o emeryturę po 1 marca, a nie w lutym 2011 roku.

Renta także dla dzieci

Osoba prowadząca działalność gospodarczą ma z tytułu opłacania składki rentowej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Otrzyma rentę, jeśli spełni łącznie kilka warunków. Po pierwsze musi być niezdolna do pracy. Ale to nie wystarczy. Musi też być ubezpieczona przez odpowiedni dla jej wieku czas. Czyli mieć wymagany okres składkowy (zatrudnienia) i nieskładkowy (np. pobierania zasiłku chorobowego lub opiekuńczego). Zależy on od tego, ile ktoś ma lat, kiedy stał się niezdolny do pracy, bo na przykład uległ wypadkowi samochodowemu. Jeśli przytrafiło się to komuś, kto ma więcej niż 30 lat, musi mieć co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. I ostatni warunek. Samozatrudniony musiał stać się niezdolny do pracy w czasie, kiedy był ubezpieczony (zwykle wtedy, gdy płacił składki rentowe), albo najpóźniej w ciągu 18 miesięcy od momentu przestał je płacić. Jeśli nie spełni się któregoś z tych warunków nie ma się prawa do renty.
Dzięki opłacaniu składki rentowej także osoby mu najbliższe będą miały prawo do świadczeń. Chodzi o świadczenia, które im się należą, kiedy samozatrudniony umrze. Wtedy ZUS wypłaci rentę rodzinną między innymi jego dzieciom (także pasierbom, dzieciom adoptowanym lub wychowywanym w rodzinie zastępczej), albo mężowi (żonie). Dzieci mają prawo do renty do ukończenia 25 lat, wdowa wtedy, gdy ma co najmniej 50 lat albo wychowuje co najmniej jedno dziecko.
W razie śmierci przedsiębiorcy zasiłek pogrzebowy z ubezpieczenia rentowego może otrzymać osoba, która pokryła koszty jego pogrzebu, zwykle będzie to małżonek albo jego dzieci. Kwota zasiłku odpowiada dwóm średnim płacom w dniu śmierci ubezpieczonego (obecnie 6406,16 zł). Od marca zmaleje do 4 tys. zł.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Samozatrudniony dostanie świadczenia i przeszkoli się w urzędzie pracy.
W pełnej wersji artykułu znajdziesz odpowiedzi na pytania:
- Czy ZUS uwzględni przy wyliczaniu zasiłku okresy choroby
- Czy osoba prowadząca działalność sama zapłaci za lekarza
- Czy samozatrudniony od razu zwróci pożyczkę urzędowi pracy