Pracownik został poproszony o pozostawanie po godzinach w gotowości do wykonywania pracy. W razie wezwania miał się stawić w zakładzie pracy w ciągu pół godziny. Czekał na stosowne polecenie w domu, ale nie został wezwany do wykonywania pracy. Czy przysługuje mu za to rekompensata?
Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do tego przez pracodawcę. Taka gotowość do wykonywania pracy określana jest jako dyżur pracowniczy. Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. Czas dyżuru nie może jednak naruszać prawa pracownika do odpoczynku.
Odpowiedź na pytanie, czy za czas dyżuru przysługuje czas wolny od pracy lub wynagrodzenie, zależy od miejsca pełnienia dyżuru. Może być on bowiem pełniony w zakładzie pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę, w tym w domu pracownika. Za czas dyżuru pełnionego w innym miejscu niż dom pracownikowi, co do zasady, przysługuje czas wolny w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego – wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony – 60 proc. wynagrodzenia. W razie dyżuru pełnionego w domu pracownikowi nie przysługuje ani czas wolny od pracy, ani wynagrodzenie. Przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia domu. Przyjmuje się, że domem jest miejsce, w którym pracownik zamieszkuje równolegle do świadczenia pracy i ma możliwość swobodnego dysponowania swoim czasem. Nie musi to być miejsce zameldowania pracownika. Analogicznie do dyżuru domowego należy traktować pozostawanie w gotowości do wykonywania pracy z włączonym telefonem komórkowym bowiem także w tym przypadku pracownik ma znaczną swobodę dysponowania swoim czasem. Jeśli w czasie dyżuru pracownik wykonywałby pracę, przysługiwałoby mu dodatkowe wynagrodzenie. Praca świadczona przez pracownika w czasie dyżuru poza normalnymi godzinami pracy ma charakter pracy w godzinach nadliczbowych.