Wiedza o ciąży może wpłynąć na decyzję pracownicy o rozwiązaniu stosunku pracy. Czy kobieta, która złożyła wypowiedzenie, nie wiedząc, że jest w ciąży, może powołać się na błąd przy składaniu takiego oświadczenia?
Błąd stanowi wadę oświadczenia woli, która uprawnia osobę, która złożyła oświadczenie woli pod jego wpływem do uchylenie się od skutków prawnych tego oświadczenia. Ten instrument prawa cywilnego może znaleźć odpowiednie zastosowanie również w stosunkach prawa pracy (art. 84 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości możliwość skutecznego powołania się przez pracownicę na błąd jako wadę oświadczenia woli, jeśli złożyła ona oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, nie wiedząc, że jest w ciąży. W takiej sytuacji pracownica może się uchylić od skutków tego oświadczenia niezależnie od tego, czy błąd został wywołany przez pracodawcę, czy wiedział on o błędzie lub mógł go z łatwością zauważyć (por. wyrok SN z 19 marca 2002 r., I PKN 156/01, OSNP 2004/5/78). Istotą błędu jest tu mylne wyobrażenie pracownicy o okolicznościach faktycznych, w których składała swoje oświadczenie. Dla skuteczności uchylenia się od skutków złożonego wypowiedzenia z powołaniem się na błąd istotne znaczenie ma zatem ocena sytuacji dokonywana przez pracownicę w momencie składania oświadczenia woli.
Inaczej należy ocenić sytuację, w której pracownica zaszła w ciążę już po złożeniu wypowiedzenia stosunku pracy. W takim przypadku skoro pracownica, dokonując wypowiedzenia, nie była w ciąży, nie można przyjąć, iż składała swoje oświadczenie pod wpływem błędu polegającego na niewiedzy o stanie ciąży. Błąd bowiem nie odnosi się do mylnego wyobrażenia o zdarzeniach, które mogą dopiero powstać i wywołać przekonanie osoby składającej oświadczenie, że jego wcześniejsze złożenie było dla niego decyzją niekorzystną (por. wyrok SN z 16 czerwca 2009 r., I PK 17/09, M. P. Pr. 2010/1/27.) Jeśli więc pracownica nie działała pod wpływem błędu, uchylenie się przez nią od skutków prawnych złożonego oświadczenia na podstawie art. 84 k.c. w zw. z art. 300 k.p. nie jest możliwe.
not. MJ