Prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikom urodzonym po 1948 roku, którzy już przed 1 stycznia 1999 r. wykonywali prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. ZUS przyzna im to świadczenie po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego, udowodnieniu ogólnego i szczególnego stażu pracy oraz rozwiązaniu stosunku pracy.

Czy zatrudnienie mogło ustać w 2008 roku

W marcu 2009 r. ukończę 55 lat. Udowodniłam 21 lat składkowych oraz 2 lata nieskładkowe. Od 1 stycznia 1992 do 30 listopada 2008 r. byłam zatrudniona jako nauczycielka w zakładzie poprawczym w pełnym wymiarze godzin. Czy mimo iż nie wykonuję takiej pracy po 31 grudnia 2008 r. ZUS przyzna mi emeryturę pomostową?
Tak Emeryturę pomostową może otrzymać pracownica urodzona po 31 grudnia 1948 r., która spełnia łącznie następujące warunki:
• osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 55 lat,
• udowodniła okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
• udowodniła okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat,
• przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS),
• po 31 grudnia 2008 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych),
• nastąpiło z nią rozwiązanie stosunku pracy.
Od obowiązku spełnienia warunku wykonywania pracy wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych po 31 grudnia 2008 r. jest wyjątek. Nie muszą go spełniać osoby, które na dzień 1 stycznia 2009 r. udowodniły wymagany do przyznania emerytury pomostowej okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w nowych wykazach (w załącznikach do ustawy pomostowej).
Praca nauczycielska w tzw. szkolnictwie specjalnym zaliczana jest zarówno do prac w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i wymieniona jest w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Z uwagi, że na 1 stycznia 2009 r. zainteresowana udowodniła wymagany 15-letni okres pracy w szczególnym charakterze (wymienionej w nowych wykazach), ZUS przyzna jej emeryturę pomostową.
Podstawa prawna
• Art. 4 i 49 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656).

Czy zawsze trzeba udowodnić staż ogólny

Od 1994 roku pracuję w hutnictwie przy obsłudze pieców odlewniczych. Łącznie mam już ponad 15 lat takiej pracy, a ogółem 18 lat składkowych i 2 lata nieskładkowe. W kwietniu 2009 r. ukończę 55 lat. Czy oprócz rozwiązania stosunku pracy muszą spełnić jeszcze jakieś warunki, aby ZUS przyznał mi emeryturę pomostową?
Tak Ustawa o emeryturach pomostowych przewiduje dla określonych grup pracowników m.in. zatrudnionych w hucie możliwość nabycia prawa do tego świadczenia w niższym wieku emerytalnym niż 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
Osoby wykonujące prace w hutnictwie przy obsłudze pieców odlewniczych (wymienione w punkcie 6 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych) mogą uzyskać emeryturę pomostową, jeśli:
• osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat,
• udowodniły okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (przy pracach wymienionych w pkt 6 załącznika nr 1) przez 15 lat,
• uzyskały orzeczenie lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania prac w hutnictwie (wymienionych w pkt 6 załącznika nr 1).
Należy podkreślić, że również pracownicy korzystający ze szczególnych zasad przechodzenia na emeryturę pomostową muszą spełnić pozostałe ogólne warunki uzyskania emerytury pomostowej dotyczące okresu składkowego i nieskładkowego, wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 i po 31 grudnia 2008 r. oraz rozwiązania stosunku pracy.
Wszystkie osoby występujące o emeryturę pomostową muszą udowodnić okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Z uwagi, że nie udowodnił pan takiego stażu, obecnie nie będzie możliwe przyznanie emerytury pomostowej.
Podstawa prawna
• Art. 4 i 7 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656).



Czy można łączyć okresy pracy z nowych wykazów

Od dziesięciu lat pracuję w porcie morskim przy przeładunku statków. Wcześniej byłem zatrudniony przez pięć lat w zakładzie przetwarzającym materiały zawierające azbest. Ogółem udowodniłem 26 lat składkowych oraz 3 lata nieskładkowe. Po rozwiązaniu stosunku pracy w porcie chciałbym przejść na emeryturę pomostową. Czy ustalając prawo do tego świadczenia, ZUS zsumuje obydwa okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach?
Tak Prace, które pan wykonywał są pracami w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Wymienione są w załączniku nr 1 do tej ustawy, choć w różnych jego punktach (prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku w punkcie 21, a prace przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest w punkcie 32).
Okresy pracy wymienione w różnych punktach wykazu nr 1 mogą być zsumowane przy ustalaniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Należy jednak podkreślić, że takie sumowanie jest możliwe jedynie przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej na ogólnych warunkach (przewidzianych w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych), a więc po ukończeniu obniżonego o pięć lat powszechnego wieku emerytalnego (55 lat dla kobiet, a 60 lat w przypadku mężczyzn).
Wyjaśnić jednak trzeba, że w myśl ustawy o emeryturach pomostowych zatrudnienie przez co najmniej 15 lat w morskich portach handlowych uprawnia do przejścia na emeryturę po ukończeniu wieku 55 lat (zgodnie z art. 6 ustawy). Natomiast z tytułu wykonywania prac przy przetwórstwie azbestu przynajmniej przez dziesięć lat może być przyznana emerytura pomostowa po osiągnięciu wieku 50 lat dla kobiet lub 55 lat dla mężczyzn (na podstawie art. 8 ustawy). Jednak ustalając wymagany 15- albo 10-letni okres pracy w szczególnych warunkach (do przyznania emerytury na podstawie art. 6 albo art. 8), ZUS może zaliczyć jedynie okresy pracy powołane w konkretnym przepisie stanowiącym podstawę prawną nabycia uprawnień do emerytury pomostowej. Nie może natomiast zaliczyć prac powołanych w różnych przepisach ustawy emerytalnej. Zatem w analizowanej sytuacji możliwe będzie przejście na emeryturę pomostową, ale na ogólnych warunkach, tj. dopiero po ukończeniu 60 lat.
Podstawa prawna
• Art. 4, 6 i 8 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656).

Czy można zsumować okresy zatrudnienia

Od 13 lat jestem zatrudniony na cały etat jako kierowca autobusu PKS. Nie spełniłem warunków wymaganych do przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. W 2010 roku ukończę 60 lat. Do tego czasu chcę pracować jako kierowca autobusu. Czy ustalając prawo do emerytury pomostowej, ZUS zsumuje mi staż pracy w charakterze kierowcy autobusu, wykonywanej przed 1 stycznia 2009 i po 31 grudnia 2008 r.?
Tak Otrzymanie emerytury pomostowej uzależnione jest m.in. od udowodnienia okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat. Ustawa o emeryturach pomostowych pozwala zaliczać do tych 15 lat okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionych w załącznikach nr 1 i 2 do tej ustawy (zarówno po wejściu jej w życie, tj. od 1 stycznia 2009 r., jak i przed tą datą), a także okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienionych w wykazach A lub B (stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).
Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymieniona w tzw. starych wykazach A i B musiała być wykonywana stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast zaliczenie prac wymienionych w nowych wykazach do 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze zależy od wykonywania jej w pełnym wymiarze czasu pracy.
Prace kierowców autobusów w transporcie publicznym zostały wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. ZUS zliczy zatem okresy wykonywania takiej pracy zarówno przed 1 stycznia 2009, jak i po 31 grudnia 2008 r. Pozwoli to w analizowanej sytuacji udowodnić w 2010 roku 15 lat wykonywania pracy o szczególnym charakterze.
Podstawa prawna
• Art. 3 ust. 7, art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656).



Czy wysokość emerytury zależy od kwoty bazowej

Pod koniec lutego 2009 r. ukończę 55 lat. Udowodniłem 15 lat pracy w lotnictwie jako pilot (praca wymieniona w nowym wykazie) oraz spełniłem pozostałe warunki wymagane do przyznania emerytury pomostowej. Czy z uwagi, że od 1 marca 2009 r. będzie obowiązywała wyższa kwota bazowa, powinienem złożyć wniosek w marcu?
Nie Emerytura pomostowa obliczana jest na zasadach przewidzianych dla tzw. nowych emerytur, a więc poprzez podzielenie podstawy jej obliczenia (tj. zgromadzonych na koncie w ZUS składek z uwzględnieniem ich waloryzacji oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat.
W przypadku pracownika przechodzącego na emeryturę pomostową, który jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury odtwarzana jest pełna wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne, która byłaby ewidencjonowana na koncie w ZUS, gdyby ubezpieczony nie przystąpił do OFE. Składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w ZUS, zwiększane są przez pomnożenie ich wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22.
Wysokość emerytury pomostowej, w odróżnieniu od tzw. starej emerytury, nie jest uzależniona od kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca do końca lutego następnego roku kalendarzowego. W tym kontekście nie ma znaczenia, czy zainteresowany zgłosi wniosek o emeryturę w lutym, marcu czy w kolejnych miesiącach. Data zgłoszenia wniosku o emeryturę może mieć wpływ na wysokość emerytury z innego powodu. Ustalając wysokość emerytury pomostowej, uwzględnia się bowiem wartość statystyczną w postaci tzw. średniego dalszego trwania życia, ustalanego na podstawie tablic ogłaszanych corocznie przez prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski. Tablice te stanowią podstawę do obliczenia emerytury dla osób, które wnioski o jej przyznanie zgłaszają od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego. W wyjątkowej sytuacji są osoby, które przed 1 kwietnia danego roku zgłoszą wniosek o emeryturę, ale wiek emerytalny osiągną po 31 marca tego roku. W takim przypadku ZUS ustala średnie dalsze trwanie życia na podstawie tablic obowiązujących od 1 kwietnia.
Ostatnio długość średniego dalszego trwania życia miała tendencję wzrostową. Jeśli tak będzie również w przypadku tablic, które zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2009 r., korzystniejsze będzie zgłoszenie wniosku o emeryturę przed tą datą. Im bowiem niższa wartość średniego dalszego trwania życia, tym wyższa kwota emerytury.
Podstawa prawna
• Art. 14 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656).
• Art. 26 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).