Od 1 stycznia 2009 r. wymiar urlopu macierzyńskiego, a zatem także okres korzystania z zasiłku macierzyńskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka wynosi 20 tygodni. Wydłużeniu do 270 dni uległ też czas pobierania zasiłku chorobowego przez niezdolną do pracy kobietę w ciąży.

Czy chora matka musi korzystać z zasiłku

Pracownica urodziła pierwsze dziecko 1 grudnia 2008 r. Udzielono jej urlopu macierzyńskiego na 18 tygodni, tj. do 5 kwietnia 2009 r. (126 dni). Po porodzie pracownica została w szpitalu, a dzieckiem w domu opiekował się jego ojciec, pobierając zasiłek opiekuńczy. Lekarze przewidują, że pobyt pracownicy w szpitalu może trwać nawet dwa miesiące. Czy przez cały okres pobytu żony w szpitalu pracownik musi korzystać z zasiłku opiekuńczego, a pracownica z macierzyńskiego?
Nie
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy obowiązującymi od 1 stycznia 2009 r. gdy pracownica przebywa po porodzie w szpitalu i nie może opiekować się dzieckiem, po wykorzystaniu przez nią ośmiu tygodni urlopu macierzyńskiego z dalszego urlopu może skorzystać pracownik - ojciec dziecka. W takiej sytuacji pracownicy, po wykorzystaniu urlopu (i zasiłku macierzyńskiego) w wymiarze ośmiu tygodni, jeśli przebywa w szpitalu ze względu na stan zdrowia, będzie przysługiwało wynagrodzenie za czas choroby na podstawie art. 92 kodeksu pracy. Wynagrodzenie to przysługuje przez 33 dni w roku kalendarzowym, a od 34 dnia niezdolności do pracy pracownica nabywa prawo do zasiłku chorobowego. W celu otrzymania tych świadczeń konieczne jest dostarczenie pracodawcy zaświadczenia lekarskiego na druku ZUS ZLA.
Wyjaśnić trzeba, że łączny okres urlopu macierzyńskiego wykorzystanego przez pracownicę i ubezpieczonego - ojca wychowującego dziecko (oraz okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego) dla obojga rodziców nie może przekraczać wymiaru określonego w kodeksie pracy dla matki dziecka. W myśl przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2009 r. przez osiem tygodni przebywania pracownicy w szpitalu, w czasie których przysługuje jej urlop i zasiłek macierzyński, ubezpieczonemu - ojcu dziecka przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Jego wymiar - 8 tygodni (56 dni) jest niezależny od okresu 60 dni, z którego rodzice dziecka mogą skorzystać w danym roku kalendarzowym.
W przedstawionej sytuacji pracownica przebywa w szpitalu od dnia porodu, tj. od 1 grudnia 2008 r. Do 25 stycznia 2009 r. ma ona prawo do zasiłku macierzyńskiego, ponieważ w tym dniu upływa 8 tygodni z przysługującego jej po zmianie przepisów 20-tygodniowego urlopu macierzyńskiego. Od 26 stycznia 2009 r. prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego (przez okres pobytu pracownicy w szpitalu) przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka. Za okres pobytu w szpitalu od 26 stycznia 2009 r. pracownica ma natomiast prawo do wynagrodzenia za czas choroby (przez 33 dni), a potem do zasiłku chorobowego. Urlop macierzyński, z którego korzysta pracownica i ubezpieczony-ojciec dziecka, zakończy się 19 kwietnia 2009 r. (140 dni łącznie, poczynając od 1 grudnia 2008 r.). W okresie od 1 do 24 stycznia 2009 r. ubezpieczony - ojciec dziecka może pobierać zasiłek opiekuńczy.
Podstawa prawna
• Art. 180 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
• Art. 29 ust. 5 i art. 32a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy wypłata zasiłku zostanie wydłużona o dwa tygodnie

Pracownicy udzielono urlopu macierzyńskiego z powodu urodzenia pierwszego dziecka. Urlop i zasiłek macierzyński przysługuje od 10 listopada 2008 r. Czy w związku ze zmianą przepisów pracownicy przysługuje dłuższy urlop i okres zasiłkowy?
Tak
Zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 1 stycznia 2009 r. pracownica, która urodziła pierwsze dziecko, miała prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez okres 18 tygodni. Od 1 stycznia 2009 r. okres ten dla pracownicy, która urodzi jedno dziecko przy jednym porodzie (bez względu na to, który jest to poród), wynosi 20 tygodni. W związku z tym, że nowe przepisy dotyczą także osób, które w dniu ich wejścia w życie (tj. 1 stycznia 2009 r.) korzystały z urlopu i zasiłku macierzyńskiego, pracownicy należy przedłużyć urlop i wypłatę zasiłku macierzyńskiego o dwa tygodnie.
Wyjaśnić trzeba, że w sprawie wydłużenia urlopu i okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownica nie musi składać wniosku.
Podstawa prawna
• Art. 180 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
• Art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
• Art. 5 pkt 3, art. 11 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 237, poz. 1654).



Czy wymiar urlopu zależy od liczby porodów

Pracownica urodziła drugie dziecko 29 grudnia 2008 r. Od 15 grudnia 2008 r. korzysta z urlopu macierzyńskiego udzielonego przed porodem. Czy dla tej pracownicy okres urlopu i wypłaty zasiłku macierzyńskiego należy przedłużyć o dwa tygodnie?
Nie
Dla osób, które urodziły kolejne dziecko przy jednym porodzie, okres urlopu i pobierania zasiłku macierzyńskiego nie ulega od 1 stycznia 2009 r. wydłużeniu. Pracownica, która urodziła drugie dziecko przy kolejnym porodzie przed 1 stycznia 2009 r., miała bowiem, tak jak obecnie, prawo do urlopu i zasiłku przez okres 20 tygodni. Od 1 stycznia 2009 r. wymiar urlopu i okres pobierania zasiłku zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Zatem w analizowanej sytuacji pracownica może korzystać z urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przed 1 stycznia 2009 r.
Podstawa prawna
• Art. 180 par. ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
• Art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy można przerwać wypłatę zasiłku

Pracownica urodziła bliźnięta 10 września 2008 r. Z tego tytułu został jej udzielony urlop macierzyński w wymiarze 28 tygodni. 20 listopada 2008 r. dzieci pracownicy trafiły do szpitala. W dniu tym pracownica przerwała urlop macierzyński z zamiarem wykorzystania jego dalszej części po powrocie dzieci do domu. Dzieci były w szpitalu do 15 stycznia 2009 r. Czy pracownica ma prawo do dłuższego urlopu po powrocie dzieci ze szpitala?
Tak
W związku z tym, że 1 stycznia 2009 r. pracownica nie wykorzystała urlopu macierzyńskiego (za cały okres) w wymiarze ustalonym przed nowelizacją kodeksu pracy, tj. 28 tygodni, to po wypisaniu dzieci ze szpitala ma prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres do pełnego, nowego wymiaru, tj. 31 tygodni. W takim wymiarze od 1 stycznia 2009 r. przysługuje urlop, gdy przy jednym porodzie urodzi się dwoje dzieci.
Przed 1 stycznia 2009 r. pracownica wykorzystała urlop i zasiłek macierzyński w wymiarze 71 dni (od 10 września do 19 listopada 2008 r.), zatem po powrocie dzieci ze szpitala przysługuje jej jeszcze 146 dni tego urlopu.
Podstawa prawna
• Art. 180 par. 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
• Art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
• Art. 11 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 237, poz. 1654).

Czy dla wszystkich dłuższe chorobowe

Pracownica będąca w ciąży wykorzystała 12 grudnia 2008 r. pełny okres zasiłkowy (182 dni). Na początku grudnia wystąpiła z wnioskiem o świadczenie rehabilitacyjne, ale do 1 stycznia 2009 r. oddział ZUS nie wydał w tej sprawie decyzji. Czy w związku z przedłużonym do 270 dni okresem zasiłkowym dla kobiet w ciąży pracownica może pobierać zasiłek chorobowy przez taki okres?
Nie
Dłuższy okres zasiłkowy (270 dni) w przypadku niezdolności do pracy występującej w trakcie ciąży przysługuje od 1 stycznia 2009 r., tylko gdy dotychczasowy (182-dniowy) upłynął 31 grudnia 2008 r. albo po tej dacie. Jeżeli natomiast pracownica wykorzystała 182-dniowy okres zasiłkowy przed 31 grudnia 2008 r. (najpóźniej 30 grudnia 2008 r.), to na jej wniosek złożony przed 1 stycznia 2009 r. albo po tej dacie zostanie ustalone prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na dotychczasowych zasadach. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje do dnia porodu także ciężarnej, której przed 1 stycznia 2009 r. została wydana decyzja w tej sprawie.
W analizowanej sytuacji pracownica wykorzystała 182-dniowy okres zasiłkowy 12 grudnia 2008 r., zatem nie ma prawa do przedłużonego (270-dniowego) okresu zasiłkowego. Oddział ZUS wyda decyzję przyznającą świadczenie rehabilitacyjne od 13 grudnia 2008 r., jeżeli z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS będzie wynikało, że stan zdrowia pracownicy uzasadnia przyznanie tego świadczenia.
Podstawa prawna
• Art. 8 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).



Czy okres wyczekiwania został skrócony

Prowadzę własną firmę od 1 października 2008 r. i od tej daty opłacam wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne, w tym także na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Jest to moja pierwsza praca zarobkowa. Od 22 grudnia 2008 r. do 16 stycznia 2009 r. byłem chory i przekazałem do oddziału ZUS zwolnienie lekarskie. Czy otrzymam zasiłek chorobowy?
Tak
Ubezpieczony otrzyma zasiłek chorobowy, ale nie za cały okres niezdolności do pracy. Dla osób, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, okres trwania ubezpieczenia, od którego zależy prawo do zasiłku (tzw. okres wyczekiwania), został skrócony ze 180 do 90 dni. Zasada ta obowiązuje od 1 stycznia 2009 r., zatem z nowych przepisów mogą skorzystać od tej daty osoby niezdolne do pracy z powodu choroby, których 90-dniowy okres ubezpieczenia chorobowego upłynął przed 1 stycznia 2009 r. albo po 31 grudnia 2008 r. w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy.
W przedstawionej sytuacji w dniu wejścia w życie nowych przepisów (1 stycznia 2009 r.) ubezpieczony mógł udowodnić 90-dniowy okres dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (okres ten upłynął 29 grudnia 2008 r.). Ma on zatem prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 do 16 stycznia 2009 r.
Podstawa prawna
• Art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy okres zasiłkowy będzie wydłużony

Pracownica korzystała z urlopu macierzyńskiego przez 18 tygodni. Pobierała w związku z tym zasiłek macierzyński od 28 sierpnia do 31 grudnia 2008 r. Czy okres zasiłkowy powinien być wydłużony o dwa tygodnie?
Nie
Urlop i zasiłek macierzyński przez okres wydłużony o dwa tygodnie nie przysługuje pracownicy, która w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks pracy i ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tj. 1 stycznia 2009 r., wykorzystała urlop w pełnym wymiarze. Tak było w przedstawionej sytuacji. Cały okres urlopu i wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownica wykorzystała w dniu poprzedzającym wejście w życie nowych przepisów.
Podstawa prawna
• Art. 11 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 237, poz. 1654).