Osoby urodzone w latach 1949-1968, które nie są pracownikami, ale wykonują działalność twórczą lub artystyczną, mają prawo do wcześniejszej emerytury na zasadach dotyczących zatrudnionych w szczególnym charakterze.
ORZECZENIE
Ubezpieczony urodzony w kwietniu 1951 r. złożył w grudniu 2002 r. - po ukończeniu 50 lat - wniosek o emeryturę. Rozpoczął w 1977 roku działalność artystyczną - pracował równocześnie jako solista i muzyk (perkusja). Wykonywał tę pracę głównie na podstawie umów cywilnoprawnych. ZUS odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury. Od tej decyzji ubezpieczony odwołał się do sądu I instancji.
Sąd I instancji wskazał, że według par. 12 ust. 1 pkt 1 lit. b) oraz pkt 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43), pracownik wykonujący działalność twórczą lub artystyczną w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny wynoszący dla solisty wokalisty 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna). Ponadto osoba taka musi osiągnąć ten wiek w okresie zatrudnienia (lub w ciągu pięciu lat od jego ustania) oraz legitymować się ogólnym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat powinno być kwalifikowane jako działalność twórcza lub artystyczna.
Przepisy stanowią też, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń dla pracujących w tzw. szkodliwych warunkach są te, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Mając to na uwadze, sąd uznał, że skoro praca solisty wokalisty (daje prawo do wcześniejszej emerytury), wykonywana była przez ubezpieczonego łącznie z pracą perkusisty, to pracował on w szczególnych warunkach jedynie w części ustawowego czasu pracy. W rezultacie nie spełnił wymagań związanych wykonywaniem pracy stale i w pełnym wymiarze jako pracownik.
Sąd II instancji po rozpoznaniu apelacji ubezpieczonego podtrzymał stanowisko sądu I instancji. Ubezpieczony od tego wyroku wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
SN nie zgodził się z argumentacją sądów niższej instancji. Według niego twórcy, nawet jeśli nie są pracownikami, ale wykonują działalność twórczą lub artystyczną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą nabyć prawo do emerytury w wieku i na zasadach dotyczących nabywania uprawnień emerytalnych przez pracowników.
Zdaniem SN osobom urodzonym w latach 1949-1968, wykonującym działalność twórczą lub artystyczną w ramach niepracowniczego tytułu ubezpieczenia, przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku na zasadach dotyczących pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze.
SN uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania do sądu II instancji.
Sygn. akt II UK 325/07