Brak zgody ZUS na opłacenie składki chorobowej po terminie podlega kontroli sądu i nie może go uzasadniać krótki okres prowadzenia działalności gospodarczej przez zainteresowanego.
Tak orzekł Sąd Najwyższy w sprawie o przyznanie i wypłatę pieniędzy za czas niedyspozycji zdrowotnej. Wnioskodawczyni prowadziła firmę i była objęta ubezpieczeniem chorobowym. Za grudzień 2010 r. opłaciła składkę w prawidłowej wysokości, a za styczeń i luty 2011 r. zaniżyła. Zadeklarowała dopłatę różnicy i wniosła o przywrócenie terminu do opłacenia należności. ZUS odmówił zgody na uregulowanie składki po terminie ze względu na krótki okres prowadzenia działalności.
Ubezpieczona nie złożyła sprzeciwu względem tego pisma. Następnie ZUS wydał decyzję, którą odmówił jej prawa do zasiłku chorobowego z powodu niespełnienia przesłanek określonych w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.). Decyzję tę kobieta zaskarżyła do sądu.
W I instancji odwołanie zostało oddalone. Sąd uznał, że brak opłacenia składek w prawidłowej wysokości skutkuje ustaniem ubezpieczenia chorobowego i utratą prawa do zasiłku. Sąd II instancji również nie uwzględnił stanowiska ubezpieczonej. Stwierdził, że odmowa przywrócenia terminu do opłacenia należnych składek w prawidłowej wysokości była zasadna, ponieważ nie przewidują tego przepisy ustawy systemowej.
Wnioskodawczyni zaskarżyła wyrok do Sądu Najwyższego. SN uznał, że odmowa przywrócenia terminu na opłacenie składki we właściwej wysokości miała charakter decyzji administracyjnej, mimo że nie zawierała pouczenia o sposobie i dopuszczalnym czasie zaskarżenia. Wobec tego decyzja o odmowie przywrócenia terminu nie była prawomocna i nie mogła być podstawą do nieprzyznania wypłaty zasiłku. Brak pouczenia w sprawie czasu na odwołanie spowodował, że ten nie zaczął biec, a zatem możliwość zaskarżenia decyzji była ciągle otwarta. Sąd uznał, że wnioskodawczyni zaskarżyła tę decyzję razem z zasiłkową.
Sąd Najwyższy przyznał, że brak w płatnościach składek powoduje ustanie ubezpieczenia, a ich regulowanie po terminie nie powoduje automatycznego objęcia nim zainteresowanego. Jednak w razie wniosku o przywrócenie terminu pozytywna decyzja ZUS powoduje, że ubezpieczenie nie ustaje. Odmowa wyrażenia zgody na opłacenie składki po terminie podlega zaś kontroli sądu.
SN uznał, że należy ocenić, czy istniały okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu. Podkreślił, że odmowy nie powinien uzasadniać krótki okres prowadzenia działalności godpodarczej.
Wyrok Sądu Najwyższego z 8 listopada 2012 r., sygn. akt II UK 90/12.