Firma nie może się domagać od ZUS zwrotu nadpłaconych składek za polskich pracowników zatrudnionych w Niemczech, jeśli wcześniej nie zakwestionowała decyzji o konieczności ich zapłaty.
W 2003 roku polska firma wysłała pracowników do pracy w Niemczech. ZUS wydał firmie poświadczenie o stosowaniu polskich przepisów ubezpieczeniowych wobec osób pracujących w Niemczech. W dokumencie tym wskazał, że w pierwszym kwartale 2003 roku osoby te podlegają polskim ubezpieczeniom na podstawie umowy dwustronnej z Republiką Federalną Niemiec z 25 kwietnia 1973 r. o ubezpieczeniu społecznym pracowników wysłanych przejściowo na obszar drugiego państwa (Dz.U. z 1974 r. nr 42, poz. 250). Jednak kiedy firma wystąpiła o kolejny taki dokument za następny kwartał, ZUS odmówił jego wystawienia. Mimo to polski pracodawca musiał za te osoby zapłacić składki do ZUS za cały 2003 r.
Po wejściu Polski do UE zmieniły się przepisy dotyczące zasad opłacania składek za pracowników. Pracodawca po sprawdzeniu nowych i wcześniej obowiązujących przepisów oraz otrzymanych od ZUS dokumentów potwierdzających opłacanie składek za pracowników w Niemczech wystąpił o zwrot nadpłaconych składek za cały 2003 r. ZUS jednak odmówił zwrotu.
Przedsiębiorąca skierował sprawę do sądu I instancji, który nakazał ZUS zwrot nadpłaconych składek za cały 2003 r. ZUS odwołał się do sądu II instancji, który uznał, że ZUS nie musi zwracać składek za I kwartał 2003 r. Przedsiębiorca wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego (SN). Domagał się nie tylko zwrotu całej kwoty za I kwartał 2003 r., ale także odsetek liczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku. SN jednak oddalił kasację.
– Nadal obowiązuje poświadczenie wydane przez ZUS dotyczące obowiązku opłacania składek za polskich pracowników. Trzeba bowiem pamiętać, że poświadczenie nie jest zwykłym dokumentem, lecz decyzją, od której pracodawca powinien się odwołać – mówi Jolanta Strusińska-Żukowska, sędzia Sądu Najwyższego.
SN wskazał, że decyzja ta zatem nadal obowiązuje. Gdyby pracodawca najpierw stwierdził nieważność poświadczenia (będącego wspomnianą decyzją), to po jej uchyleniu mógłby się domagać zwrotu składek wraz z odsetkami. SN przypomniał także, że ZUS zwraca nadpłacone składki tylko na wniosek zainteresowanego. W razie gdy nie zostanie on złożony, w pierwszej kolejności przeznacza nadpłatę na zaległe lub należne składki.
SYGN. AKT I UK 403/10