Przepisy umożliwiające zwolnienie ze służby zawieszonego w czynnościach służbowych celnika pełnią podwójną funkcję. Z jednej strony stabilizują zatrudnienie funkcjonariusza, a z drugiej przeciwdziałają dezorganizacji pracy w urzędzie.
Dyrektor izby celnej zawiesił Andrzeja D. w pełnieniu obowiązków służbowych na okres trzech miesięcy. Powodem tej decyzji było wszczęcie śledztwa w związku z podejrzeniem go o popełnienie przestępstw z art. 231 par. 2 k.k. (łapownictwa).
Okres ten został ponownie przedłużony z uwagi na wniesienie przeciwko Andrzejowi D. aktu oskarżenia do sądu rejonowego. Po upływie 12 miesięcy dyrektor izby celnej decyzją zwolnił funkcjonariusza ze służby z dniem upływu trzymiesięcznego terminu, liczonego od daty jej doręczenia (z zachowaniem prawa do uposażenia).
W uzasadnieniu wskazano m.in., że zarzuty korupcyjne przedstawione celnikowi w postępowaniu karnym należą do najcięższych przestępstw urzędniczych.
Funkcjonariusz złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do udziału w postępowaniu, za zgodą dyrektora izby celnej, został dopuszczony związek zawodowy. Po rozpatrzeniu wniosku powyższy organ utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Skargę na to rozstrzygnięcie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Olsztynie wniósł związek zawodowy oraz zwolniony funkcjonariusz.
Od wyroku sądu I instancji celnik i związek zawodowy wnieśli skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny uznał ją za niezasadną i ją oddalił.
W uzasadnieniu wyroku WSA wskazał, że decyzje o zwolnieniu ze służby po 12 miesiącach zawieszenia w czynnościach służbowych oparte są na ograniczonym uznaniu. Ustawodawca określił bowiem przesłanki fakultatywnego zwolnienia ze służby. Są nimi nieustanie przyczyny zawieszenia i upływ 12 miesięcy. W rozpatrywanej sprawie te warunki zaistniały.
Organ nie ma obowiązku przed podjęciem decyzji rozważać innych okoliczności. Przepisy umożliwiające zawieszenie celnika, jak i zwolnienie go po 12 miesiącach trwania powodów zawieszenia, mają podwójną funkcję (tj. ochronną i organizacyjną). Pierwsza zapewnia stabilność zatrudnienia. Wyraża się ona w określeniu m.in. warunków, których istnienie stwarza możliwość zwolnienia celnika ze służby.
Dzięki temu rozwiązaniu zapewniona została realizacja przez funkcjonariuszy powierzonych im zadań o charakterze publicznym bez nieuzasadnionej obawy o utratę miejsca zatrudnienia. Druga przeciwdziała dezorganizacji pracy w urzędzie. Nieobecność funkcjonariusza powoduje bowiem obowiązek stałych działań organizacyjnych, np. wyznaczanie zastępstw.
Utrudnia to prawidłową organizację służby oraz właściwą realizację zadań. Regulacja dotycząca służby celnej nie przewiduje bowiem możliwości zatrudniania celnika na zastępstwo. Wyrok jest prawomocny.
SYGN. AKT I OSK 1757/10