Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego. Odmawiając wypłaty zasiłku, organ musi ustalić, czy zainteresowanemu przysługuje prawo do dodatku.
Jadwiga F. wystąpiła z wnioskiem do prezydenta miasta o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z tytułu ukończenia 75. roku życia. Organ ten odmówił prawa do powyższego świadczenia. Od tej decyzji wnioskodawczyni odwołała się do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO). Organ II instancji uchylił powyższą decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Prezydent miasta ponownie odmówił Jadwidze F. prawa do zasiłku. W uzasadnieniu podał, iż zainteresowana w grudniu 2003 r. została skierowana do domu pomocy społecznej, a zatem przed 1 stycznia 2004 r., czyli od od momentu gdy obowiązują nowe przepisy dotyczące dodatku. Oznacza to, że zgodnie z brzmieniem art. 158 ustawy o pomocy społecznej dodatek pielęgnacyjny Jadwidze F. nie przysługuje.
Zwrócił ponadto uwagę, że zainteresowanej nie przysługuje zasiłek, ponieważ na podstawie decyzji ZUS jest ona uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego. Od tej decyzji wnioskodawczyni wniosła odwołanie do SKO. Ten utrzymał decyzję I instancji w mocy. W uzasadnieniu powołano się na decyzję ZUS i stwierdzono, że z uwagi na przebywanie w domu pomocy społecznej wypłata dodatku została zawieszona. Od rozstrzygnięcia SKO zainteresowana wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie. Sąd wyjaśnił, że dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, uznanej za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, jak również osobie, która ukończyła 75 lat. O dodatek nie mogą się ubiegać osoby przebywające w zakładach opieki, chyba że przebywają poza tą placówką przez okres dłuższy niż dwa tygodnie w miesiącu. Pobyt w domu pomocy społecznej pozbawia także prawa do zasiłku pielęgnacyjnego (pod warunkiem że instytucja ta zapewnia całodobowe utrzymanie). Okoliczność ta pozbawia prawa do tych świadczeń, jeżeli skierowanie do domu opieki społecznej nastąpiło przed 1 stycznia 2004 r. W związku z tym sąd I instancji nakazał organom ustalić, czy skarżąca ma nadal uprawnienie do dodatku pielęgnacyjnego, a w szczególności, jaki wpływ na to uprawnienie miała zmiana prawa oraz zawieszenie wypłaty dodatku. Od wyroku sądu I instancji SKO złożył skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) uznał ją za bezzasadną i ją oddalił. Ogłaszając wyrok, wskazano, że dotyczy on także innej sprawy o identycznym stanie faktycznym i prawnym
NSA w pełni podzielił wnioski sądu I instancji. Uznał, że w postępowaniu dotyczącym zasiłku pielęgnacyjnego organy nie ustaliły okoliczności będących warunkiem do nabycia uprawnień do dodatku pielęgnacyjnego. Podkreślono, że wstrzymanie wypłaty świadczenia następuje na podstawie decyzji, a decyzja ta powinna wskazywać przyczynę wstrzymania wypłaty. Jeśli okazałoby się, że było nią ustanie prawa do dodatku lub fakt, że prawo w ogóle nie istniało – trudno byłoby uznać, że skarżąca jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego mimo wydania decyzji w 2000 roku. Wyroki są prawomocne.
SYGN. AKT I OSK 2071/10
I OSK 2070/10