ZUS, ustalając ubezpieczonemu prawo do emerytury lub renty rodzinnej, uwzględni okres ubezpieczenia w Stanach Zjednoczonych, pod warunkiem że zainteresowany złożył wniosek o świadczenie nie wcześniej niż 1 marca 2009 r.
Ubezpieczona przez 16 lat pracowała w Polsce. W1997 roku wyjechała do USA, gdzie 10 lat później zmarła. Córka ubezpieczonej złożyła 8 kwietnia 2008 r. wniosek do ZUS o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej matce. Ten jednak odmówił. Od decyzji zakładu złożyła więc odwołanie do sądu okręgowego pracy i ubezpieczeń społecznych.
Sąd podtrzymał decyzję ZUS. Uznał bowiem, że matka zainteresowanej w chwili śmierci nie spełniała warunków określonych w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).
Nie była ani emerytką, ani rencistką z tytułu niezdolności do pracy. Nie spełniała również warunków, które umożliwiałyby jej uzyskanie emerytury (miała za krótki staż ubezpieczeniowy) lub renty (przed śmiercią nie była objęta ubezpieczeniem przez ponad 18 miesięcy).
Córka wniosła apelację do sądu II instancji. Ten także nie przyznał jej renty rodzinnej. Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał, że podleganie ubezpieczeniu w USA nie ma znaczenia przy ustaleniu prawa do renty rodzinnej w Polsce. Zdaniem prokuratora generalnego, który złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego (SN), posiadanie ubezpieczenia w Stanach Zjednoczonych ma znaczenie, bo wynika to z umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską a USA z 2 kwietnia 2008 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 46, poz. 374). Ta obowiązuje od 1 marca 2009 r. W związku z tym, zdaniem prokuratora, sąd powinien ją wziąć pod uwagę, zwłaszcza że wydawał wyrok we wrześniu 2009 r.
Sad Najwyższy nie zgodził się z prokuratorem. Jego zdaniem sąd apelacyjny nie mógł uwzględnić ubezpieczenia amerykańskiego, ustalając prawo do renty rodzinnej w Polsce, bo córka złożyła wniosek do ZUS przed wejściem w życie umowy. Z jej art. 22 ust. 1 wynika, że nie stanowi podstawy do żadnych roszczeń o wypłatę świadczenia za jakikolwiek okres poprzedzający datę jej wejścia w życie. Jego dopełnieniem jest art. 16 ust. 3 umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polska a USA, który w jednoznaczny sposób wskazuje, że jej postanowienia nie mają zastosowania do wniosków złożonych przed 1 marca 2009 r. A więc także do wniosku ubezpieczonej, bo ten został złożony 8 kwietnia 2008 r.
SYGN. AKT I UK 182/10
1,26 mln osób otrzymywało rentę rodzinną w lutym 2011 roku