Brak orzeczenia o winie organu rentowego nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za nieterminowe przyznanie emerytury. Jednak w takim przypadku musi on ponownie skierować sprawę do sądu.
W 2007 roku ubezpieczony wystąpił do ZUS o przyznanie mu wcześniejszej emerytury z racji wykonywania pracy artystycznej. Ubezpieczony udowodnił, że równocześnie komponował muzykę, pisał teksty oraz wykonywał je jako wokalista. Jednak tylko ta ostatnia praca uprawniała do wcześniejszej emerytury. ZUS po zbadaniu przedstawionych dokumentów uznał, że ubezpieczony nie miał prawa do emerytury w obniżonym wieku.
Zainteresowany niezadowolony z negatywnej dla siebie decyzji odwołał się do sądu I instancji, który jednak oddalił złożone przez wnioskodawcę odwołanie.
Dopiero w 2009 roku sąd apelacyjny przyznał ubezpieczonemu emeryturę. Sędziowie wskazali, że ubezpieczony udowodnił prawo do wcześniejszej emerytury. ZUS natomiast nie wydał decyzji w terminie nie z powodu braku tych dowodów, ale w efekcie błędnej interpretacji obowiązujących przepisów.
Sąd apelacyjny, wydając wyrok przyznający ubezpieczonemu prawo do emerytury, nie stwierdził jednak w wyroku odpowiedzialności ZUS za niewydanie decyzji. Zakład wypłacił więc ubezpieczonemu emeryturę, poczynając od złożenia wniosku w 2007 roku. Nie uwzględnił jednak ustawowych odsetek za zwłokę.
Ubezpieczony ponownie zaskarżył niekorzystną dla siebie decyzje. Sąd I instancji nakazał wypłacić ZUS zaległe odsetki. Organ rentowy złożył apelację. Wskazał, że zgodnie z art. 118 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm) organ rentowy wydaje decyzję emerytalną w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji lub otrzymania prawomocnego wyroku sądowego. Jednocześnie 1 kwietnia 2009 r. w życie weszła nowelizacja ustawy emerytalnej. Zgodnie z nią sąd powinien w sentencji wyroku określić prawo ubezpieczonego do odsetek, a tego nie zrobił.
Sprawa ostatecznie trafiła do Sądu Najwyższego (SN) w formie zagadnienia prawnego. Ten, odpowiadając na prawne wątpliwości, uznał, że brak zapisu o odpowiedzialności ZUS za niewydanie decyzji w terminie nie pozbawia ubezpieczonego prawa do otrzymania ustawowych odsetek.
– Ubezpieczony może zwrócić się do sądu o uzupełnienie wyroku. Jeśli zaś wyrok jest prawomocny, zawsze może się zwrócić do sądu o ponowne zbadanie sprawy – mówi Halina Kiryło, sędzia SN.
SYGN. AKT I UPZ 2/11