ZUS musi przyznać nauczycielowi emeryturę, który w dniu zakończenia pracy w szkole posiada wymagany staż. Nie może wstrzymać jej wypłaty, jeśli w następnym dniu po rozwiązaniu stosunku pracy pedagog zatrudnił się ponownie w tej samej placówce.
ORZECZENIE
Nauczycielka posiadała 30 lat stażu ogólnego, w tym 20 lat pracy w zawodzie. Na jej wniosek szkoła rozwiązała z nią umowę o pracę. ZUS na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela (KN) przyznał jej emeryturę. Następnie sprawdził, że po dwóch dniach przerwy ubezpieczona ponownie została zatrudniona jako nauczycielka przez tę samą szkołę. ZUS wstrzymał więc wypłatę emerytury, a następnie odmówił jej do niej prawa ze względu na to, że na dzień złożenia wniosku nadal była pracownikiem.
Od tej decyzji nauczycielka odwołała się do sądu I instancji. Ten ustalił, że 15 grudnia 2006 r. złożyła wniosek o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 23 lutego 2007 r. w związku z odejściem na emeryturę. W dniu rozwiązania stosunku pracy spełniała wszystkie warunki do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej z art. 88 ust. 1 KN. Ponowne podjęcie zatrudnienia od 26 lutego 2007 r. nie stanowiło, zdaniem sądu, podstawy do odmówienia jej przez ZUS prawa do emerytury (uprzednio przyznanej), gdyż została zatrudniona w niepełnym wymiarze. Ponadto zastępowała nauczycielkę korzystającą z urlopu zdrowotnego i częściowo uczyła w tych samych klasach co przed przyznaniem emerytury. Sąd I instancji zmienił decyzję ZUS i przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury.
ZUS od tego wyroku odwołał się do sądu II instancji. Ten potwierdził stanowisko sądu I instancji, że do nabycia prawa do emerytury wystarczy spełnienie warunków wymienionych w art. 88 ust. 1 KN w dniu rozwiązania przez nauczyciela stosunku pracy. Zdaniem sądu rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na wniosek ubezpieczonej i w związku z przejściem na emeryturę. W dniu rozwiązania stosunku pracy ubezpieczona spełniała przesłanki ustawowe do nabycia emerytury stosownie do art. 100 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie sądu ponowne podjęcie zatrudnienia odbywało się na odmiennych warunkach, bo ubezpieczona obecnie pracuje w mniejszym wymiarze w zastępstwie nieobecnego nauczyciela. Nie podjęła zatem pracy na tym samym stanowisku. Sąd II instancji oddalił apelację ZUS, który wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
Zdaniem SN ponowne zatrudnienie, w tym w chwili składania wniosku o emeryturę nauczycielską, nawet jako nauczyciel w tej samej szkole, nie stanowi przeszkody do otrzymywania emerytury. Ponadto w ocenie SN nie można wymagać od nauczyciela, z którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, aby pozostawał bez pracy (środków utrzymania) do czasu zakończenia postępowania o przyznanie prawa do emerytury. Podkreślił też, że warunkiem nabycia prawa do emerytury jest rozwiązanie stosunku pracy nauczycielskiej i spełnianie w dniu rozwiązania stosunku pracy warunków dotyczących stażu pracy, natomiast obojętne jest to, czy następnie ubezpieczony pozostawał bez pracy, czy ją podjął i w jakim charakterze oraz jaki był jego status pracowniczy w dniu złożenia wniosku o emeryturę nauczycielką. SN oddalił więc skargę kasacyjną ZUS.
Sygn. akt I UK 5/09