Zatrudniony na podstawie umowy zlecenia rolnik podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu w ZUS. W tym czasie nie może być ubezpieczony w KRUS.
ORZECZENIE
Od lipca 2000 roku ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik. We wniosku o objęcie ubezpieczeniem z grudnia 2000 r. oświadczył, że nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu. W grudniu 2004 r. nabył na własność gospodarstwo rolne i podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz obowiązkowemu opłacaniu składek. Od czerwca 1998 do kwietnia 2005 r. rolnik wykonywał na podstawie umów o dzieło pracę instruktora nauki jazdy. Jednocześnie od stycznia 2001 do kwietnia 2005 r. wykonywał dodatkowe czynności na rzecz swojego pracodawcy na podstawie zawieranych corocznie na okres kolejnych dwóch lat umów zlecenia. Z tego tytułu odprowadzane były składki do ZUS na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. W 2006 roku KRUS otrzymał informację o wykonywaniu przez ubezpieczonego pracy od października 2001 r. Wydał po tym nową decyzję, w której stwierdził, że ubezpieczenie społeczne rolników ustało od października 2001 r. do grudnia 2004 r. Argumentował, że jest to wynikiem podlegania przez ubezpieczonego ubezpieczeniu społecznemu w ZUS, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia.
Z tą decyzją nie zgodził się ubezpieczony, który odwołał się do sądu I instancji. Ten uznał, że od października 2001 r. wykonywał pracę jako zleceniobiorca i z tego tytułu obowiązkowo podlegał ubezpieczeniu społecznemu w ZUS. Sąd wskazał, że zasadne było wyłączenie go w tym okresie z podlegania ubezpieczeniu rolniczemu. Oddalił więc powództwo ubezpieczonego, który wniósł apelację do sądu apelacyjnego.
Sąd II instancji uznał, że z tytułu wykonywanych przez ubezpieczonego umów zlecenia podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.). Przepis ten wyłącza możliwość ubezpieczenia wnioskodawcy w systemie ubezpieczenia rolniczego. Zdaniem sądu wyłączenie to następuje niezależnie od wydawanych pozytywnych decyzji KRUS w przedmiocie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Sąd podzielił więc ustalenia sądu I instancji i oddalił apelację od wyroku. Ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
SN wskazał, że poza sporem jest wykonywanie w okresie od stycznia 2001 do kwietnia 2005 r. przez ubezpieczonego pracy polegającej na prowadzeniu nauki jazdy samochodem. Ponadto ubezpieczony uznał te czynności za czynności wykonywane w ramach umowy o dzieło - mimo iż KRUS dysponuje pisemną umową zlecenia, która przesądza, że ubezpieczony obowiązkowo podlega ubezpieczeniu społecznemu. A to wyłączą z systemu ubezpieczenia rolniczego KRUS. Sądy obu instancji orzekające w sprawie przyjmują za podstawę swych rozstrzygnięć fakt zawarcia umów zlecenia, które są podpisane przez wnioskodawcę. Zdaniem SN tytuł umowy nadany jej przez strony i fakt odprowadzania składek do ZUS z tytułu umowy, jak je określał ubezpieczony quasi-zlecenia, nie było kwestionowane przez ubezpieczonego do czasu otworzenia się możliwości wyboru systemu ubezpieczenia obowiązkowego w trybie i na zasadzie powoływanego art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. SN oddalił skargę kasacyjną.
Sygn. akt I UK 140/08
